Saturday, 28 December 2019

गोकर्ण फरेस्ट रिसोर्टको लीजको म्याद थप्ने सम्झौतामा कुनै अनियमितता नभएको दाबी

काठमाडौं (अस) । गोकर्ण फरेस्ट रिसोर्टको लीज अवधि थप्नेबारे सरकारको विवादास्पद निर्णयको नेपाल ट्रस्टको कार्यालय र यसका अधिकारीहरूले बचाउ गरेका छन् । शुक्रवार पत्रकार सम्मेलन गर्दै ट्रस्टका सचिव र सहसचिवले यती होल्डिङ्सलाई गोकर्ण फरेस्ट रिसोर्टको लीजको म्याद थप्ने सम्झौतामा कुनै अनियमितता नभएको दाबी गरे । पुरानो लीज नसकिँदै यती होल्डिङ्सलाई नै थप २५ वर्षका लागि लीज बढाउँदा कानूनअनुसार नै सरकारले आवश्यक प्रक्रिया पुर्‍याएको ट्रस्टको भनाइ छ । 
मन्त्रिपरिषद्को २०७६ मंसिर २३ गतेको बैठकले यती समूहलाई पुरानो लीज अवधि नसकिँदै २०२५ अगस्ट १५ बाट अर्को २५ वर्षका लागि नयाँ लीज अवधि थप्ने निर्णय गरेको थियो । सरकारको यो निर्णयको सदन तथा सडकमा समेत विरोध हुन थालेपछि ट्रस्ट आफ्नो आधिकारिक धारणा राख्न बाध्य भएको हो । ट्रस्ट २०६४ सालमा पूर्वराजपरिवारका सम्पत्ति सरकारको मातहतमा ल्याई राष्ट्रिय हितमा प्रयोग गर्ने उद्देश्यले स्थापना भएको संस्था हो ।
पत्रकार सम्मेलनमा ट्रस्टका सचिव गजेन्द्र ठाकुरले नेपाल ट्रस्टले गोकर्ण रिसोर्टको अवधि बढाउने प्रक्रियामा कुनै त्रुटि नगरेको, प्रस्ताव पठाउँदा र मन्त्रिपरिषद्बाट निर्णय हुँदा कुनै अनियमितता नभएको दाबी गरे । ‘हामीले यसमा कुनै पनि काम नियमविपरीत गरेका छैनौं । यती समूहबाट आएको लगानी प्रस्तावपछि सरकारले आवश्यक सबै प्रक्रिया पूरा गरेरै निर्णय गरेको हो,’ उनले भने ।
सरकारका प्रवक्ता सूचना तथा सञ्चार मन्त्री गोकुल बाँस्कोटा र रक्षामन्त्री ईश्वर पोखरेलले पनि गोकर्ण रिसोर्ट प्रकरणलाई वैध भन्दै सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिइरहेका छन् । 
यती समूहलाई थप २५ वर्षका लागि लीज थप्नुअघि सरकारले नेपाल ट्रस्टको ऐन संशोधन गरेको थियो । खासगरी सम्झौता अवधि सकिनुपूर्व नै ऐन संशोधन गरी ट्रस्टको अध्यक्ष गृहमन्त्री अध्यक्ष रहने प्रावधान हटाइएको थियो । ऐनमा प्रधानमन्त्रीले तोकेको मन्त्री अध्यक्ष रहने प्रावधान राखी उपप्रधान मन्त्री ईश्वर पोखरेललाई ल्याइएपछि सरकारले गरेका निर्णयमा विभिन्न कोणबाट प्रश्न आइरहेको छ । तर, यसमा ट्रस्टका सचिव ठाकुरले भने निजी लगानीलाई प्रोत्साहन गर्न र लगानीको वातावरण सृजना गर्न यो निर्णय गरेको बताए । 
संशोधित ऐनमा क्षेत्राधिकार विस्तार गर्दै पर्यटन र व्यावसायिक लगानी गर्न सकिने, १३ सदस्यीय सञ्चालक समिति रहेकोमा ७ सदस्यीय समिति बनाउने, नेपाल ट्रस्टलाई आर्थिक लाभ दिलाउने गरी लगानी प्रस्ताव आए अवधि नसकिँदै समय थप्न सकिने र सोको निर्णय मन्त्रिपरिषद्बाट गराउने लगायत उल्लेख छ । यही व्यवस्था प्रयोग गर्दै सरकारले उक्त अधिकार मन्त्रिपरिषद्मा पुर्‍याई गोकर्ण यती होल्डिङ्सलाई दिने निर्णय गरेको थियो । 
ऐन संशोधन गरेपछि यती होल्डिङ्सले नेपाल ट्रस्टमा २०७६ साल वैशाख १० गते म्याद थपका लागि निवेदन दिएको थियो । उसले बाँकी रहेको ३० वर्षमा २९ करोड रकम लगानी गरी ४८ ओटा शयन कक्ष, ४ सय जना अट्ने कन्फरेन्स हल निर्माण गर्ने, आवश्यक मर्मत सम्भार गर्ने भनी निवेदन दिएको सचिव ठाकुरले बताए ।
सचिव ठाकुरले सरकारी–निजी साझेदारीको अवधारणा नेपाल ट्रस्टको कार्यालयले शुरू गरेको बताउँदै अन्य क्षेत्रमा रहेका जग्गा पनि यसरी नै भाडामा दिने बताए । ‘सरकारको काम भवन बनाएर बस्ने होइन, निजीक्षेत्रलाई प्रोत्साहन गर्दै अगाडि बढ्न जरुरी छ,’ ठाकुरले भने ।
ऐनले सोही अवधारणाअनुसार पोखराको हिमा गृह, चितवनको दियालो बंगला, फर्पिङसहितका चार ठाउँको घरजग्गा पनि रिसोर्टका लागि लीजमा दिन लागेको पत्रकार सम्मेलनमा ठाकुरले जानकारी दिए । ट्रस्टले कमलादीको २ रोपनी ४ आना, पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहको निर्मल निवास अगाडिको १ रोपनी ७ आना, लाजिम्पाटको ६ रोपनी जग्गा पनि भाडामा दिन लगेको बताए ठाकुरको भनाइ छ ।

गोकर्ण , कानूनसम्मत प्रधानमन्त्री

काठमाडौं । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले गोकर्ण फरेस्ट रिसोर्टको लीज अवधि हचुवाको भरमा नभई स्वतन्त्र संघसंस्थाबाट मूल्यांकन गराएर थपिएको बताउनुभएको छ । नेपाल ट्रस्टअन्तर्गत रहेको गोकर्ण रिसोर्टको लीज यती होल्डिङ्सलाई पुनः २५ वर्षका लागि थपिएको बारे पछिल्लो समय विवाद चर्किंदा प्रधानमन्त्री ओलीले त्यो कानूनसम्मत भएको दाबी गर्नुभएको हो । 
सत्तारूढ नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीनिकट पत्रकारहरूको संस्था प्रेस संगठनले शनिवार काठमाडौंमा गरेको कार्यक्रममा उहाँले राज्यलाई लाभ हुनेगरी लीज थप गरिएको बताउनुभयो । विवादास्पद गोर्कण रिसोर्ट प्रकरणमा प्रम ओलीले औपचारिक रूपमा बोलेको यो पहिलोपटक हो । ‘गोकर्ण रिसोर्टको लीज अवधि थपियो । हचुवाका भरमा मूल्य राख्ने, हचुवाका भरमा दिने भनेर विरोध भयो ।
विभिन्न स्वतन्त्र संघसंस्थाबाट मूल्यांकन गराएर मूल्यांकन विधिहरू तयार गरेर त्यस विधिअन्तर्गत दिइएको हो,’ प्रधानमन्त्रीले भन्नुभयो । ‘जब कसैले लीज लिएको छ र उसले प्रगति गर्छु, आकर्षक कर तिर्छ, लीजको रकम राम्रो तिर्छु भन्छ भने उसले नपाउने भन्ने कुरा आउनु हुँदैन ।’
अघिल्लो लीज अवधि बाँकी रहँदै किन लीज थपियो भन्ने प्रश्न उठेकोमा प्रधानमन्त्रीले केही संरचना बनाउन समय लाग्ने भएकाले पहिले नै समय दिनु राम्रो भएको बताउनुभयो । ‘बाँकी अवधि रहँदै कि सरकारले त्यसलाई नचलाउने भन्नुपर्‍यो, कि अरू केही गर्नुपर्‍यो,’ प्रधानमन्त्रीले भन्नुभयो । 
अर्को अवधि बाँकी रहँदै किन दिइयो भन्नेबारे प्रधानमन्त्री ओलीको स्पष्टीकरण थियो, ‘बैंकबाट लोन लिनुपर्‍यो, निर्माण गर्नुपर्‍यो, अनि सञ्चालन गर्नुपर्‍यो । २० वर्षको लीज लियो, १० वर्ष निर्माण गर्नै लाग्छ । त्यसकारण पहिले समय हुँदै उसलाई अवधि थपिएको हो, त्यो कुनै अनुचित कुरा होइन ।’ 
मंसिर २३ गते बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले गोकर्ण रिसोर्ट लीजमा दिएको पहिलो अवधि सकिन ६ वर्ष बाँकी छँदै यतीलाई थप २५ वर्षका लागि पुनः लीजमा दिने निर्णय गरेको थियो । 
सगरमाथा आरक्षण क्षेत्रको जग्गा (जुन यती समूहले नै लिएको छ) बारेमा अहिले बाहिर आएको भन्दै प्रधानमन्त्री ओलीले भन्नुभयो, ‘कसले कसरी लीज दिएको छ, छानविन गरौं । अहिलेको सरकारले त्यस्तो गर्दैन । अहिलेको सरकार कमिशनखोर होइन ।’ कालीमाटीको जग्गा सस्तोमा लीज दिने निर्णय आफ्नो सरकारले नगरेको प्रधानमन्त्री ओलीको भनाइ थियो । ‘दरबारअगाडि घर बनाउन कसले दिएको त्यो पनि छानविन गरौं,’ प्रम ओलीले भन्नुभयो ।
सरकारले गरेका कामहरूमा भ्रम सृजना गर्ने र विकास निर्माणका कुनै काम गर्न नदिने प्रवृत्ति बढेको उहाँको कथन थियो । ‘अग्रगमनसँग आत्तिएकाहरूले विकास निर्माणको कुनै काम हुन नदिने, जुन काम हुँदा पनि त्यसमा विवाद खडा गरिरहेका छन्,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भन्नुभयो ।

Thursday, 26 December 2019

यसरी हुनेछ भ्रमण वर्ष २०२० को उद्घाटन..


२०७६ पौष, १०  
समाचार
Image Not Found
पुस १०, काठमाडौं । सरकारले राष्ट्रिय महोत्सवकैरुपमा मनाउन लागेको ‘नेपाल भ्रमण वर्ष २०२०’ औपचारिक शुरु हुन पाँच दिन मात्रै बाँकी छ । अर्थात् सन् २०२० जनवरी १ तारिखका दिन (पुस १६ गते) काठमाडौंको दशरथ रङ्गशालामा विशेष समारोहसहित भ्रमण वर्षको औपचारिक शुभारम्भ गरिँदैछ । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले भ्रमण वर्षको औपचारिक शुभारम्भ गर्नुहुनेछ भने सो अवसरमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले विशेष सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम छ ।
भ्रमण वर्ष सचिवालयका अनुसार राजधानीमा दशरथ रङ्गशालासँगै सातै प्रदेशका मुख्य मन्त्रीले आ–आफ्नो प्रदेशबाट भ्रमण वर्षको शुभारम्भ गर्नेछन् । त्यस्तै जनवरी ७ तारिख (पुस २२ गते) विदेशस्थित नेपाली दूतावासमा भ्रमण वर्षको उद्घाटन गरिने र दूतावास नभएका मुलुकमा गैरआवासीय नेपालीमार्फत उद्घाटन गरिने पर्यटन मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ ।
भ्रमण वर्षको उद्घाटन कार्यक्रममा सरकारले ३१ मुलुकका पर्यटनमन्त्री एवं विशिष्ट व्यक्तिलाई आमन्त्रण गरेको छ । तीमध्ये १० मुलुकका पर्यटनमन्त्री तथा अन्य केही मुलुकका विशिष्ट पाहुनाको सहभागिता निश्चित भइसकेको पर्यटन मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ । उद्घाटन कार्यक्रममा मार्चपास, विविध सांस्कृतिक प्रस्तुति हुनेछन् । कार्यक्रममा सम्भव भएसम्म औपचारिक पोशाकमा सहभागी हुनुपर्नेछ । मार्चपास र्‍यालीमा राष्ट्रिय झण्डाका साथ सम्बन्धित संस्थाको झण्डा प्रयोग गर्न सकिनेछ । तीन घण्टा सञ्चालन हुने उद्घाटन समारोह दिउँसो ३ बजे शुरु हुनेछ । 
भ्रमण वर्षलाई भव्य बनाउने सन्दर्भमा पर्यटनमन्त्री योगेशकुमार भट्टराई अहोरात्र खटिएका छन् । भ्रमण वर्षकै सन्दर्भमा पछिल्ला दिनमा मन्त्री भट्टराईले १०० भन्दाबढी संघसंस्थाका प्रतिनिधिसँग छलफल गरी अभियानलाई सफल पार्न सक्रियता जनाइदिन आग्रह गरेका छन् । पर्यटनमन्त्रीले यही पुस ६ देखि ९ गतेसम्म दैनिक छलफल गरे । यो अवधिमा मन्त्रीले कुनै दिन दैनिक नौदेखि १० ओटा संगठनसँग पनि छलफल गरे । दिनमा छलफल तथा विमानस्थल अवलोकनदेखि पर्यटकीय पूर्वाधारका धेरै कामप्रति चासो राख्दै मन्त्रीले आफ्नो सक्रियता बढाएका छन् ।
उनले सरकारी, सार्वजनिक निकाय तथा निजी क्षेत्रका संघसंस्था, व्यापारिक प्रतिष्ठान, स्काउट, लायन्स, रेडक्रसजस्ता संस्थासँग अन्तक्र्रिया गरेका हुन् । नेपालको आर्थिक समृद्धिको प्रमुख आधारका रुपमा पर्यटन क्षेत्रलाई स्थापित गर्ने संकल्पसहित सरकारले नेपाल भ्रमण वर्ष मनाउँदैछ । भ्रमण वर्षको अवधिमा २० लाख विदेशी पर्यटक भित्र्याउने महत्वकाङ्क्षी लक्ष्यलाई सार्थक तुल्याउन विशेष जिम्मेवारी रहेको पर्यटन मन्त्रालय र त्यसको नेतृत्व गर्ने पर्यटनमन्त्री तथा मातहत निकायका प्रमुख लागि परेको छ । नेपाल पर्यटन बोर्डको तथ्यांकअनुसार सन् २०१८ मा १२ लाख हाराहारीमा विदेशी पर्यटकले नेपाल भ्रमण गरेका छन् । सन् २०१९ को १० महिनामा १० लाख विदेशी पर्यटक नेपाल घुम्न आएका छन् । 
पर्यटनमन्त्री भट्टराईले भ्रमण वर्ष घोषणासँगै सन् २०२०–२०३० लाई पर्यटक दशकका रूपमा मनाउने गरी तयारी गरिएको जानकारी दिए । उनले भने, ‘भ्रमण वर्षमा २० लाख पर्यटक भित्र्याउने सरकारको लक्ष्य हो । तर २०२० अन्तिम होइन, यो भ्रमण वर्षको शुरुआत हो । हामी एक दशकलाई पर्यटन दशकका रूपमा मनाउने अभियानमा छौँ, उक्त अवधिमा पर्यटकीय पूर्वाधारको कामलाई प्राथमिकता दिन्छौँ ।’
भ्रमण वर्ष सचिवालयलाई यतिखेर भ्याइनभ्याइ छ । भ्रमण वर्षको तयारीका लागि सचिवालयका सबै जनशक्ति सक्रियरुपमा लागेको सचिवालयका सदस्य सचिव बच्चुनारायण श्रेष्ठले बताए । उद्घाटन कार्यक्रममा देशभित्र १६ हजारलाई निमन्त्रणा गरिएको छ ।
भ्रमण वर्ष नजिकिँदै जाँदा पर्यटन मन्त्रालय, भ्रमण वर्ष सचिवालय र बोर्ड यसको उद्घाटन कार्यक्रमलाई भव्य बनाउने तयारीमा जुटेको सचिवालयका उपसचिव राजन पौडेलले जानकारी दिए । उनले उद्घाटन कार्यक्रमदेखि भ्रमण वर्ष अवधिभर गरिने काम, विदेशमा गरिने प्रवर्द्धनलगायतका काममा आफूहरु व्यस्त भएको बताए । सचिवालयमा संयोजक, सदस्यसचिव, उपसचिवलगायत ३० कर्मचारी छन् । 
चालिस देशका सञ्चारकर्मी आउने
भ्रमण वर्षको उद्घाटन कार्यक्रममा ४० भन्दाबढी विदेशी सञ्चारमाध्यमका सञ्चारकर्मीको सहभागिता रहनेछ । भारत, चीन, बङ्गलादेश, युरोपलगायत मुलुकबाट प्रतिष्ठित सञ्चारमाध्यमको प्रतिनिधित्व रहनेछ । विदेशी पत्रकारलाई देशका महत्वपूर्ण पर्यटकीय गन्तव्यमा तीनदेखि पाँच दिनसम्मको भ्रमणको व्यवस्था मिलाइएको व्यवस्थापनको जिम्मा लिएको नेपाल पर्यटन बोर्डले जानकारी दिएको छ ।
भ्रमण वर्षको भव्य उद्घाटन गरी नेपाल पर्यटकीय हिसाबले सुरक्षित र आकर्षक गन्तव्य हो भन्ने सन्देश विश्वमा प्रवाह गरिने भ्रमण वर्ष २०२० का राष्ट्रिय कार्यक्रम संयोजक सुरज वैद्यले बताए । उद्घाटन कार्यक्रम हालै सम्पन्न १३औँ दक्षिण एशियाली खेलकूद (साग) पछि नेपालमा आयोजना हुने अर्को ठूलो अन्तरराष्ट्रियस्तरको कार्यक्रम हुने उहाँको भनाइ थियो । त्यसका लागि सचिवालयले सम्पूर्ण तयारी गरिरहेको उनले जानकारी दिए । स्वदेश तथा विदेशी राजदूतावासमा हुने उद्घाटन कार्यक्रमको अन्तिम तयारी सकिएको संयोजक वैद्यको भनाइ थियो । 
उद्घाटनमा दुई करोड खर्च
भ्रमण वर्ष उद्घाटनका लागि जम्मा रू. दुई करोड खर्च हुने संयोजक वैद्यले बताए । उद्घाटन समारोह हुने स्थल दशरथ रङ्गशाला सरकारले निःशुल्क उपलब्ध गराउने भएकाले उद्घाटन खर्च घट्नेछ । रङ्गशाला भाडामा लिनुपर्दा दैनिक रू. १५ लाख पर्नेछ । दुई तीन दिनअघि नै तयारी गर्नुपर्ने जानकारी दिइएको छ । स्वीकृत बजेट बाहेक आवश्यक खर्चको कुनै समस्या नहुने सचिवालयले जानकारी दिएको छ । सरकारले हालै भ्रमण वर्षका लागि ६१ करोड ७४ लाख बजेट स्वीकृत गरेको छ ।

२०२०–२०३० लाई पर्यटन दशकका रूपमा मनाउने तयारी

काठमाडौं । सरकारले नेपाल भ्रमण वर्ष–२०२० को थालनीसँगै सन् २०२०–२०३० लाई पर्यटन दशकका रूपमा मनाउने तयारी गरेको छ । यसका लागि पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले आगामी नीति तथा कार्यक्रममा यो कार्यक्रम समावेश गर्ने योजना बनाएकोे छ । 
यस अवधिमा पर्यटकीय पूर्वाधार सुधार, जनशक्ति उत्पादनलगायत काम गर्दै पर्यटकीय पूर्वाधार निर्माण गरी १ दशक पर्यटन विकासमा ध्यान केन्द्रित गर्ने पर्यटन मन्त्री योगेश भट्टराईले बताए । ‘नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० एउटा अभियान हो । यसबाट नेपाललाई विश्वसामु आर्कषक र सुरक्षित गन्तव्यका रूपमा परिचित गर्नेछौं । त्यसपछि १ दशकसम्म पर्यटनलाई प्राथमिकतामा राखेर ‘पर्यटनका लागि १ दशक’ अभियान चलाउने सोच छ । यो पर्यटन विकासका लागि दीर्घकालीन सोच हुनेछ,’ भट्टराईले भने । 
भ्रमण वर्षका सन्दर्भमा काठमाडौं उपत्यकाभित्रका नगरपालिकाका मेयर तथा उपमेयरसँग पर्यटन मन्त्रालयमा आयोजित छलफलमा मन्त्री भट्टराईले पर्यटन क्षेत्रको कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा हालको ३ प्रतिशत योगदानलाई १० प्रतिशत पुर्‍याउने र पर्यटन क्षेत्रमा हरेक वर्ष डेढ लाखदेखि २ लाखसम्म रोजगारी सृजना गर्ने लक्ष्यअनुसार पर्यटन दशकको योजना अगाडि बढाइएको बताए । 
मन्त्री भट्टराईले पर्यटन नेपालको आर्थिक तथा सामाजिक रूपान्तरणको प्रमुख क्षेत्र भएकाले यसका लागि सबैको साझा चासो र प्रतिबद्धता आवश्यक रहेको बताए । ‘तत्काल भ्रमण वर्षका लागि आफ्नो नगरपालिकाको पहिचान झल्किने कुनै खास ब्रान्ड प्रर्वद्धन गर्ने कार्यक्रम बनाउनुहोस्,’ उनले भने, ‘त्यसपछि पर्यटन दशक र सधैंका लागि आफ्नो क्षेत्रमा पर्यटकीय गन्तव्य विकास गर्ने गरी रणनीति तयार पार्नुहोस् । यसले नै हाम्रो पर्यटन विकासको आधार तय गर्नेछ ।’ 
काठमाडौंभित्रै विश्वसम्पदा सूचीमा सूचीकृत सातओटा सम्पदा रहेकाले तीनलाई समेटेर सबै नगरपालिकाले एकीकृत पर्यटन कार्यक्रम तथा अन्तरसम्बन्ध कायम गर्नुपर्ने उनको भनाइ थियो ।
कार्यक्रममा सहभागी विभिन्न नगरपालिकाका मेयर तथा उपमेयरले भने एकीकृत पर्यटन पूर्वाधारको विकास नभई भ्रमण वर्ष आयोजना गरिएको गुनासो गरे । उनीहरूले भ्रमण वर्ष मनाइरहँदा नेपाल आउने पर्यटकलाई २०२० मै नेपाल किन जाने भन्ने प्रश्नको जवाफ दिन आवश्यक भएको बताए । त्यसका लागि सरकारले छिट्टै प्याकेज घोषणा गर्नुपर्ने उनीहरू भनाइ थियो ।
हरेक नगरपालिकाले पर्यटन विकासका लागि आआफ्नो ढंगले काम गरिरहे पनि कतिपय कामहरू संघीय सरकारसँग पनि जोडिने भएकाले त्यसतर्फ ध्यान दिन मन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराए । केही नगरपालिकाका मेयरले संघीय सरकारको उपेक्षाले कतिपय पर्यटकीय गन्तव्यको समुचित विकास गर्न नसकिएको गुनासो गरे । काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर विद्यासुन्दर शाक्यले पर्यटक आउने मुख्य स्थान काठमाडौं रहेकाले स्वाभाविक रूपमा नगरपालिका भ्रमण वर्ष सफल पार्न तयार रहे पनि पर्यटक आगमनका लागि बा≈य प्रचार कम भएकाले त्यसतर्फ ध्यान दिनुपर्ने बताए ।
ललितपुर महानगरपालिकाका मेयर चिरिबाबु महर्जनको ऐतिहासिक सम्पदाको संरक्षण  र संवद्र्धनका साथै नयाँ पर्यटकीय गन्तव्यको विकासले मात्र पर्यटकलाई आकर्षित गर्न सकिने भनाइ थियो । उनले भने, ‘नेपालमा पर्यटकको बसाइ अवधि र खर्च गर्ने रकम बढाउने गरी गतिविधि हुनु आवश्यक छ ।’
भक्तपुर नगरपालिकाका मेयर सुनील प्रजापतिले भ्रमण वर्ष २०२० का साथै दीर्घकालीन पर्यटन रणनीतिअनुरूप नगरपालिकाले काम गरिरहेको बताए । उनले कला संस्कृतिको रक्षा र पुस्तान्तरणका लागि समेत नगरपालिकाले काम गरिरहेको जानकारी दिए ।

Wednesday, 25 December 2019

अन्तरराष्ट्रिय मापदण्डअनुसारको बायोमेट्रिक प्रणाली लागू गर्ने तयारी

काठमाडौं । अध्यागमन विभागले अध्यागमन प्रणालीलाई स्तरोन्नति गरी अन्तरराष्ट्रिय मापदण्डअनुसारको बायोमेट्रिक प्रणाली लागू गर्ने तयारी गरेको छ । विभागका अनुसार नेपाल भ्रमण वर्षकै सन्दर्भमा जनवरी २०२० देखि नेपाल भित्रिने तथा नेपालबाट बाहिरिने प्रत्येक विदेशी यात्रुको बायोमेट्रिक विवरणसहितको अध्यागमन सूचना प्रणाली पूर्ण कार्यान्वयनमा ल्याइनेछ । 
अध्यागमन प्रशासनको विषय राष्ट्रिय सुरक्षासँग प्रत्यक्ष सम्बद्ध हुनुका साथै मुलुुकको अन्तरराष्ट्रिय छवि र सम्बन्धसँग पनि जोडिएको विषय भएकाले विभागले यस्तो प्रणाली लागू गर्ने तयारी गरेको हो । विभागको रणनीतिक योजना र गृह प्रशासन सुधार कार्ययोजना, २०७४ अनुसार विभागले उक्त काम गतवर्षदेखि नै अगाडि बढाएको थियो । 
कार्ययोजनामा उल्लेख भएबमोजिम बायोमेट्रिक प्रणाली लागू गर्नेदेखि सप्mटवेयर परिवर्तनसम्मका ९५ प्रतिशत काम सकिएको अध्यागमन विभागका निर्देशक रामचन्द्र तिवारीले जानकारी दिए । विभागले अध्यागमन कार्यालय, त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको आगमन र प्रस्थान कक्षमा अत्याधुनिक डेस्कहरूको स्थापना तथा नयाँ सफ्टवेयर जडान गरिरहेको उनले बताए । उनले भने, ‘विभागले पहिलो चरणका ९५ प्रतिशत काम सकिसकेको छ । त्यसैले जनवरीदेखि नै बायोमेट्रिक प्रणाली लागू गर्ने तथा विभागले तयार गरेको नयाँ सफ्टवेयरबाटै काम शुरू गर्ने तयारी छ ।’ 
दुई आर्थिक वर्षभित्र सम्पन्न हुने गरी शुरू गरिएको यो कामका लागि करीब रू. २४ करोड खर्च हुने अनुमान गरिएकोमा चालू आवमा रू. १४ करोड विनियोजन भएको छ । त्यसमध्ये करीब रू. १३ करोड खर्च भएको निर्देशक तिवारीले जानकारी दिए ।
विभागले पुरानो सफ्टवेयर ‘इमी’लाई प्रतिस्थापन गर्दै नेपाली सफ्टवेयर ‘नेपाली पोर्ट’ विकास गरेर सञ्चालनको तयारी गरीएको विभागले जनाएको छ । विभागकै नेपाली आईटी इन्जिनीयरले तयार पारेको नयाँ सफ्टवेयर पुरानो ‘इमी’भन्दा उत्कृष्ट रहेको विभागको दावी छ । ‘नेपाली पोर्ट’मा अध्यागमनसँग सरोकार राख्ने अन्य विभिन्न निकायको पनि लिंक गरिएको छ । यसले विदेशी नागरिकको आगमन र नेपाली नागरिकको बहिर्गमनको रेकर्ड वैज्ञानिक ढंगले राख्न सहयोग गर्ने छ । 
नयाँ  प्रणालीअन्तर्गत विश्वकै अध्यागमनमा अत्याधुनिक मानिने आँखाको रेटिनामार्फत हुने ‘आइरिस रिकगनिशन इमिग्रेशन सिस्टम’समेत लागू हुनेछ । एक व्यक्तिको रेटिना अर्काे व्यक्तिसँग नमिल्ने भएकाले सबै यात्रुको ‘रेटिना क्याप्चर’ गरेर रेकर्ड राख्दा अपराधजन्य कार्य नियन्त्रणमा सघाउ पुग्ने बताइएको छ । यो प्रविधिको प्रयोगले अध्यागमनको सुरक्षामा ठूलो परिवर्तन आउने विभागको अपेक्षा छ । यो  प्रणाली लागू भएपछि नेपाल भित्रिने र बाहिरिने यात्रुको फोटो तथा बायोमेट्रिक सहितको रेकर्ड व्यवस्थित रूपमा रहनेछ । 
विभागले स्तरोन्नति कार्यक्रमअनुसार त्रिभुवन विमानस्थलमा रहेका अध्यागमन कक्षहरूलाई पूर्ण कम्प्युटरीकृत गरिरहेको छ । यसको लागि विभागका इन्जिनीयर तथा अन्य कर्मचारी रात्रि समयमा समेत विमानस्थलमा काम गरिरहेका विभागले जानकारी दिएको छ । नेपालको अध्यागमनको स्तरोेन्नतिले समग्र सुरक्षा प्रणालीलाई बलियो बनाउनुका साथै नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० मा समेत सहयोग पुग्ने अपेक्षा विभागको छ । विभागको यो कामले विमानस्थललाई बुटिक विमानस्थलको रूपमा विकास गर्ने सरकारको अर्को कामलाई समेत सहयोग गरेको विभागको भनाइ छ ।

Tuesday, 24 December 2019

सरकारले नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० को पुस १६ गते (जनवरी १) मा हुने औपचारिक उद्घाटन कार्यक्रमलाई भव्य बनाउन २ करोड रुपैयाँ खर्च गर्दै

काठमाडौं । सरकारले नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० को पुस १६ गते (जनवरी १) मा हुने औपचारिक उद्घाटन कार्यक्रमलाई भव्य बनाउन २ करोड रुपैयाँ खर्च गर्दै छ । दशरथ रंगशालामा हुने उद्घाटन कार्यक्रममा राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीद्वारा भ्रमण वर्ष औपचारिक रूपमा शुरू भएको घोषणा हुनेछ । 
उद्घाटन कार्यक्रममा सहभागिताका लागि सरकारले ३१ मुलुकका पर्यटन मन्त्रीलाई आमन्त्रण गरेको छ । यसमध्ये १० मुलुकका पर्यटन मन्त्रीको सहभागित निश्चित भइसकेको पर्यटन मन्त्रालयले बताएको छ । 
भ्रमण वर्ष २०२० लाई भव्य उद्घाटन गरी नेपाल पर्यटकीय हिसाबले सुरक्षित र आर्कषक गन्तव्य हो भन्ने सन्देश प्रवाह गरिने भ्रमण वर्ष २०२० का राष्ट्रिय संयोजक सुरज वैद्यको भनाइ छ । उनले भ्रमण वर्ष उद्घाटन कार्यक्रम हालै सम्पन्न १३औं दक्षिण एशियाली खेलकुद (साग) पछि नेपालमा आयोजना हुने अर्को ठूलो अन्तरराष्ट्रिय स्तरको कार्यक्रम हुने बताए । त्यसका लागि सचिवालयले सम्पूर्ण तयारी गरिरहेको वैद्यले जानकारी दिए ।
उद्घाटन कार्यक्रमको खर्च नेपाल भ्रमण वर्ष सचिवालयलाई सरकारले उपलब्ध गराएको वार्षिक बजेटअन्तर्गत रहेको पर्यटन मन्त्री योगेश भट्टराईले बताए । सरकारले हालै भ्रमण वर्षका लागि  ६१ करोड ७४ लाख बजेट स्वीकृत गरेको छ । त्यसमध्ये पर्यटन मन्त्रालयबाट १० करोड र नेपाल पर्यटन बोर्डबाट १० करोड गरी २० करोड रुपैयाँ उपलब्ध भएको भ्रमण वर्ष सचिवालयले जानकारी दिएको छ । 
सचिवालयका अनुसार राजधानीमा दशरथ रंगशालासँगै सातै प्रदेशका मुख्य मन्त्रीहरूले आआफ्नो प्रदेशबाट भ्रमण वर्षको शुभारम्भ गर्नेछन् ।

त्यस्तै, पुस २२ गते (जनवरी ७) मा विदेशस्थित नेपाली दूतावासमा भ्रमण वर्षको उद्घाटन गरिने र दूतावास नभएका मुलुकमा गैरआवासीय नेपालीहरूमार्फत उद्घाटन गरिने मन्त्री भट्टराईले बताए ।
सरकारले सन् २०२० मा २० लाख पर्यटक भित्र्याउने लक्ष्यसहित नेपाल भ्रमण वर्ष शुरू गर्न लागेको हो । सन् २०१८ मा ११ लाख ७३ हजार ७२ जना पर्यटकले नेपाल भ्रमण गरेका थिए । सन् २०१९ को जनवरीदेखि अक्टोबरसम्ममा ९ लाख ७५ हजार ५५७ जना पर्यटक नेपाल भ्रमण गरेको अध्यागमन कार्यालयको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ । पर्यटन मन्त्री भट्टराईले भ्रमण वर्ष घोषणासँगै सन् २०२०–२०३० लाई पर्यटक दशकका रूपमा मनाउने गरी तयारी गरिएको समेत जानकारी दिए ।
‘भ्रमण वर्षमा २० लाख पर्यटक भित्र्याउने सरकारको लक्ष्य हो । तर, २०२० अन्तिम होइन, यो भ्रमण वर्षको शुरुआत हो । हामी १ दशकलाई पर्यटन दशकका रूपमा मनाउने अभियानमा छौं,’ उनले भने ।
भ्रमण वर्ष शुरू हुन मात्र १ साता बाँकी रहँदा पर्यटन मन्त्रालय, भ्रमण वर्ष सचिवालय र नेपाल पर्यटन बोर्ड यसको उद्घाटन कार्यक्रमलाई भव्य बनाउने तयारीमा जुटेको भ्रमण वर्ष सचिवालयका उपसचिव राजन पौडेलले जानकारी दिए । 
पर्यटन मन्त्रालयले भ्रमण वर्षलाई सफल बनाउन शनिवारबाट शृंखलाबद्ध रूपमा विभिन्न संघसंस्था तथा सरोकारवाला निकायहरूसँग छलफल शुरू गरेको  छ । सोमवार मात्रै पर्यटन मन्त्री भट्टराईले बैंक तथा वित्तीय संस्थाका प्रमुखहरू, स्काउट, लायन्स, रेडक्रसजस्ता संस्थासँग अन्तरक्रिया गरेका थिए । 
भ्रमण वर्षको उद्घाटनको दिन आप्mना कार्यालय र देशभरिका शाखा कार्यालयहरूमा दीपावली गर्न अपील गरिएको छ । यसबाट समग्र देश नै एउटा उत्सवमा सहभागी भएको सन्देश जाने पर्यटन बोर्डका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत दीपकराज जोशीको कथन छ ।

Monday, 23 December 2019

सामाजिक सुरक्षा कोषमा आबद्ध हुन अनिच्छा

काठमाडौं । सामाजिक सुरक्षा कोषमा सहभागिताको विषयमा एकपछि अर्को प्रश्न उठ्दै जाने र कोषमा आबद्ध हुन अनिच्छा देखिएपछि कोषले कार्यविधि संशोधन गर्ने भएको छ । बैंक तथा वित्तीय संस्था लगायत कतिपय संस्था र त्यसमा आवद्ध श्रमिकले अहिले आफूले पाइरहेको लाभ र सुविधाभन्दा कम लाभ र सुविधा पाइने अवस्था तथा अन्य कतिपय व्यवस्था अवयवहारिक भएको भन्दै कोषमा सहभागी हुन अनिच्छा देखाएका हुन् । 
सरोकारवालाहरूले सामाजिक सुरक्षा कोषको अवधारणा र अन्य केही  प्रावधानले सरकारप्रति आश्वस्त हुन नसकिएको बताए । उनीहरूले आफूले दुःख गरेर कमाएको रकम सरकारले खाइदिने हो कि भन्ने प्रश्नसमेत उठेको र त्यसबारे सरकारले विश्वस्त पार्न नसकेको टिप्पणी गरे । 
समृद्धि फाउन्डेशनले आइतवार काठमाडौंमा आयोजना गरेको सामाजिक सुरक्षा कोष : अवसर र चुनौती विषयक कार्यक्रममा उनीहरूले सरकारी र निजीक्षेत्रका कर्मचारीबीच विभेद गरिएको भन्दै पहिले त्यसलाई सच्याउन पनि माग गरे । 
कतिपय प्रावधान र त्यसले दिने लाभका विषयमा बारम्बार प्रश्न उठ्न थालेपछि कोषले सकेसम्म सबैको भावना समेट्ने गरी कार्यविधि संशोधन गर्न लागेको कोषका कार्यकारी निर्देशक कपिलमणि ज्ञवालीले जानकारी दिए । कोष दीर्घकालका  लागि रोजगारदाता र श्रमिक दुवैको हितमा रहेको बताउँदै सरोकारवालाहरूबाट आएका सुझावलाई कार्यविधिमा समेट्न संशोधनको तयारी भइरहेको बताए । 
ज्ञवालीले बैंकिङ वा अन्य क्षेत्रबाट उठेको दोहोरो करको विषय तथा अन्य कतिपय प्रावधान आउने संशोधनमा सम्बोधन हुने बताए । ‘ऐन नियममा समयानुकूल संशोधन आवश्यक हुन्छ । अहिले जे जति सुविधाका कुरा छन्, यी आधारभुत हुन् । यसभन्दा अझ बढाउन कसरी सकिन्छ भनेर हामीले ‘एक्चुअरी भ्यालुएशन’ गर्न खोजिरहेका छौं । जसको लागि विदेशबाट ’एक्चुअरी’ गर्ने समूह झिकाउने प्रक्रिया शुरू भइसकेको छ । दोहोरो करका विषय हटाउन अर्थमन्त्रालयलाई लेखेर पठाइएको छ । यो सम्बोधन हुनेछ,’ उनले भने ।
ज्ञवालीका अनुसार हालसम्म १२ हजार फर्मबाट १ लाख ३४ हजार श्रमिक कोषमा सूचीकृत र उनीहरूबाट हालसम्म ३१ करोड रुपैयाँ संकलन भइसकेको छ । उनले कोषमा दर्ता हुने क्रम क्रमिक रूपमा बढिरहेको जानकारी पनि दिए ।
श्रमिक संगठन, कोष, रोजगारदाता र बैंकरका प्रतिनिधि सहभागी भएको उक्त छलफलमा नेपाल ट्रेड युनियन महासंघ (जिफन्ट) का उपाध्यक्ष रमेश बडालले कर्मचारी सञ्चयकोष, नागरिक लगानी कोष र सामाजिक सुरक्षा कोषको अवधारणा नै फरक भएकोले त्यहीअनुसार बुझ्नु पर्ने बताए । उनले कोषका कतिपय प्रावधान सुधारको आवश्यकता भए पनि सामाजिक सुरक्षा कोष दीर्घकालीन रूपमा रोजगारदाता र श्रमिक दुवैको हितमा भएको बताए ।  
रोजगारदाताका तर्फबाट नेपाल उद्योग परिसंघका उपाध्यक्ष राजेश अग्रवालले पनि सामाजिक सुरक्षा कोषमा आवद्ध हुनको लागि श्रमिकले तुलनात्मक लाभ हेर्ने भएकोले कोषले सोही खालका योजना ल्याउनु पर्ने बताए । उनले सरोकारवाला पक्षबाट उठेका प्रश्नहरूको समाधान गर्दै कोषलाई बलियो र भरपर्दो बनाउनु पर्ने बताए । 
बैंकर्स संघका कार्यकारी निर्देशक अनिल शर्माले आफूहरू कोषको विरोधी नभएको, कोषमा आवद्ध हुँदैनौ नभनेको तर सरोकारवालाहरूबाट आएका जायज माग सम्बोधन हुनुपर्ने आफूहरूको धारणा रहेको बताए । उनले दोहोरो कर, सरकारी र निजीक्षेत्रका कर्मचारीबीच विभेदजस्ता विषय सम्बोधन हुनासाथ आफूहरू कोषमा सूचीकृत हुने बताए ।
कार्यक्रममा सहभागी अन्य विभिन्न पेशा व्यवसायमा आबद्ध व्यक्तिहरूले रूपमा हेर्दा कोष राम्रो देखिए पनि कतिपय कुरामा अभैm दुविधा देखिएकोले ती सबैको समाधान गरी कार्यक्रम लागू गर्नुपर्ने धारणा राखे ।

हिमशृंखला तथा पर्वतका विषयमा व्यवस्थित रूपमा प्रोफाइल तयार

काठमाडौं । नेपाल पर्वतारोहण संघ (एनएमए) हाल आरोहण गरिँदै आएका तथा पहिचाहन भएर पनि आरोहण नगरिएका ४१४ ओटा हिमशृंखला तथा चुचुरोहरू (पीक) को विस्तृत जानकारीसहितको ‘पीक प्रोफाइल तयार पारेको छ । नेपालको साहसिक पर्यटन प्याकेजका रूपमा रहेका नेपालका हिमशृंखला तथा पर्वतका विषयमा व्यवस्थित रूपमा प्रोफाइल तयार गरिएको यो पहिलोपटक हो ।
नेपाल भ्रमण वर्ष–२०२० को औपचारिक शुरुआत हुनै लाग्दा तयार भएको ‘पीक प्रोफाइल’ पर्वतारोहण संघले पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयलाई चाँडै हस्तान्तरण गर्दै छ । हालसम्म आरोहणका लागि उपयुक्त मानिएका ४१४ ओटा चुचुरोबारे व्यवस्थित रूपमा एउटै वेबसाइट पोर्टलबाट जानकारी उपलब्ध गराउने उद्देश्यले ‘पिक प्रोफाइल’ तयार गरिएको हो । 
२०७३ को मध्यबाट पर्वतारोहण संघले मन्त्रालय, पर्यटन विभाग र नेपाल पर्यटन बोर्डको सहकार्यमा प्रोफाइल बनाउने काम अगाडि बढाएको थियो । यद्यपि, यसको गृहकार्य भने २०७१ सालदेखि नै शुरू गरिएको थियो । 
संघका अनुसार करीब १ करोड रुपैयाँ खर्च गरेर यो प्रोफाइल तयार गरिएको हो । भ्रमण वर्ष सफल बनाउन पीक प्रोफाइल सहयोगी सावित हुने संघका अधिकारीहरूको भनाइ छ ।
‘यो निकै कठिन काम हो,’ संघका अध्यक्ष सन्तवीर लामाले बताए, ‘भौगोलिक कठिनाइ, नापी, रूट, उचाइ, अवस्थित जिल्लालगायत विषय प्रोफाइलमा समेटी विस्तृत जानकारी गराउनुपर्ने भएकाले समय लागेको हो ।’ 
‘गत साउनमा प्रोफाइल तयार पार्नासाथ हस्तान्तरण गर्न सकेको भए भ्रमण वर्षको प्रचारप्रसारमा सघाउ पुग्ने थियो,’ लामाले भने, ‘तर, भ्रमण वर्ष शुरू हुनु र यसको प्रचारप्रसार पनि सँगसँगै हुने भएको छ ।’
 
साधारणतया अहिले पनि विभिन्न वेब पोर्टलबाट नेपालमा रहेका हिमशृंखलाका विषयमा जानकारी उपलब्ध हुने भए पनि पीक प्रोफाइलमार्पmत आन्तरिक तथा बा≈य पर्यटकले विभिन्न हिमाल आरोहणका क्रममा तिर्नुपर्ने रोयल्टीदेखि सिजनअनुसार कुन हिमाल चढ्ने, रूट कुन–कुन हुने भन्ने विस्तृत जानकारी पाउनेछन् । संघका अनुसार यो प्रोफाइल मन्त्रालय, विभाग, बोर्ड र एनएमएको वेबसाइटमा मात्रै राखिनेछ ।
 
तयार भएका यी प्रोफाइलबाट एकैपटक ३० लाख मानिसले जानकारी लिन सक्नेछन् । संघका अध्यक्ष लामाका अनुसार प्रोफाइलमा समेटिएका हिमचुचुरामध्ये पहिचान भए पनि आरोहण नभएका (अन–क्लाइम) ८६ चुचुरो पनि छन् । प्रोफाइलमा समेटिने चुचुरामध्ये २७ ओटाका लागि आरोहण अनुमति नेपाल पर्वतारोहण संघले दिँदै आएको छ । ती चुचुरोको उचाइ ५ हजार ८ सयदेखि ६ हजार ५ सय मीटर रहेको छ । उक्त प्रोफाइल तयार पार्न नापी विभाग, नेपाल–चीन सीमाक्षेत्रका अधिकारी, आरोही विशेषज्ञलगायतको सहभागिता थियो ।
 

(एमसीए) अनुमोदन गर्न औपचारिक आग्रह

ठमाडौं । सत्तारूढ नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) भित्रै अमेरिकी सरकारको मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन (एमसीसी)को सहयोग लिने/नलिनेबारे बहस चर्कंदै जाँदा सो सहयोग कार्यान्वयनका लागि स्थापना गरिएको मिलेनियम च्यालेन्ज एकाउन्ट (एमसीए) नेपालले एमसीसी सम्झौता संघीय ससद्को हिउँदे अधिवेशनबाट अनुमोदन गर्न औपचारिक आग्रह गरेको छ ।
नेपाल तथा अमेरिकी सरकारबीचको एमसीसीको सम्झौतामा उल्लेख गरिएका पूर्वाधार आयोजनाहरू समयमै सम्पन्न गर्न प्रतिबद्ध रहेको बताउँदै एमसीए–नेपालले आइतवार पत्रकार सम्मेलनमार्फत संसद्बाट सो सम्झौता यथाशीघ्र अनुमोदन गर्न अनुरोध गरेको हो । 
गत असार ३० गते संसद् सचिवालयमा अनुमोदनका लागि दर्ता गरिएको एमसीसी सम्झौता हालसम्म पारित हुनसकेको छैन । अमेरिकाले असोज दोस्रो साताभित्र सम्झौता अनुमोदन हुने अपेक्षा राखेको थियो । तर, त्यसअगावै संसद्को बजेट अधिवेशन अन्त्य भयो ।
पछिल्लो समय नेकपाभित्र यस सम्झौतालाई लिएर दुई चिरा देखिएको छ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीसहित केही मन्त्रीहरू यसको शीघ्र अनुमोदनको पक्षमा देखिएका छन् भने पार्टीका अन्य नेताहरू यो सम्झौता अमेरिकाले अघि सारेको इन्डो–प्यासिफिक अलाएन्सको अंग भएकाले यसबारे थप स्पष्ट नभई पारित गर्नु नहुने बताउँछन् । 
नेपालको विद्युत् प्रसारण आयोजना र सडक मर्मत आयोजनामा लगानी गर्ने उद्देश्यका २०७४ भदौ २९ गते तत्कालीन अर्थमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की तथा एमसीसीका कार्यवाहक प्रमुख कार्यकारी जोनाथन नाशले यस सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए । सम्झौताअनुसार एमसीसीको ५० करोड अमेरिकी डलर अनुदान र नेपाल सरकारको १३ करोड अमेरिकी डलरको लगानीमा विद्युत् प्रसारण र सडक आयोजना अगाडि बढाइने तयारीमा एमसीए–नेपाल लागेको छ ।
एमसीसी नेपाल कम्प्याक्टको कार्यान्वयन २०७७ असार १६ देखि औपचारिक हुँदै छ । तर, कार्यान्वयनपूर्व नेपालले पूरा गर्नुपर्ने ६ शर्त छन् । त्यसअन्तर्गत हालसम्म विद्युत् प्रसारण आयोजनालाई राष्ट्रिय गौरवको आयोजना घोषणा गर्ने, विद्युत् नियमन आयोगको गठन गर्ने, नेपाल सरकार तथा एमसीसीबीच कार्यक्रम कार्यान्वयन सम्झौता गर्ने, बुटवल–गोरखपुर प्रसारण लाइन निर्माणबारे नेपाल–भारत सहमति गर्ने काम भइसकेको छ । 
पूर्वशर्तअनुसार अब उक्त सम्झौतालाई संसद्बाट अनुमोदन गर्न र जग्गा प्राप्ति, रूख कटानी र निर्माण क्षेत्रमा पहुँचको व्यवस्था गर्न बाँकी छ । एमसीसीले निर्धारण गरेको आर्थिक सहयोग नेपालले प्राप्त गर्नका लागि संसद्बाट उक्त सम्झौता अनुमोदन गर्नैपर्ने हुन्छ । 
एमसीएका कार्यकारी निर्देशक खड्गबहादुर विष्टले संसद्बाट एमसीसी अनुमोदन नभएमा मुलुकलाई घाटा हुने तर्क गरे । ‘हामी उल्लिखित आयोजनाहरू ५ वर्षभित्र नै सम्पन्न गर्न प्रतिबद्ध छौं ।
तर, उक्त सम्झौता संसद्बाट अनुमोदन गर्नुपर्छ,’ उनले भने, ‘निकट भविष्यमा नेपालको कानून परिवर्तन भएर सम्बद्ध परियोजना नै नबन्ने स्थिति आयो भने के गर्ने ? त्यो अवस्थामा यो अनुमोदनले काम गर्छ ।’ 
एमसीसीसँग सम्झौता गरेका अन्य १७ मुलुकले पनि यस्तो अनुमोदन गरिसकेका छन् । तर, सम्झौतालाई संसद्बाट अनुमोदन गर्न अनावश्यक मात्रामा राजनीतिक भएको एमसीए–नेपालको टिप्पणी छ । नेपालले भिएना कन्भेन्सन अंगीकार पनि गरेकाले उक्त सम्झौता संसद्बाट पारित गर्नुपर्ने एमसीएको माग छ । एमसीसीले सुशासन, आर्थिक स्वतन्त्रतालगायत विषयमा तोकेको मापदण्ड पूरा भएपछि मात्र नेपाल सफल भएपछि मात्र तोकिएको अनुदान दिइनेछ । 
यस आयोजनाअन्तर्गत विद्युत् प्रसारण लाइनअन्तर्गत ३१२ किमी लामो दोहोरो सर्किटयुक्त ४०० केभीको प्रसारण लाइन र तीनओटा सबस्टेशन पनि निर्माण गर्ने योजना छ । उक्त प्रसारण लाइनले १० जिल्लाका ३० स्थानीय तहलाई छुनेछ भने धादिङ रातमाटे, दमौली र बुटवलमा नयाँ सबस्टेशन निर्माण गरिने योजना छ । उक्त आयोजनाहरूका लागि ३९ करोड ८२ लाख अमेरकी डलर छुट्याइएको छ । 
यस्तै, सडक मर्मत आयोजनाअन्तर्गत पहिला पूर्व–पश्चिम राजमार्गको २७ किमीको भालुवाङ–लमही खण्ड मर्मत गरिनेछ । मर्मतका क्रममा फुल डेप्थ रिसाइक्लिब तथा सुपरपेभ एस्फाल्ट कब्क्रिटे नामक प्रविधि परीक्षण गरिनेछ । उक्त परीक्षण सफल भएपछि चन्द्रौटा–भालुवाङ (३५ किमी) र लमही–शिवखोला (३७ किमी) सडक खण्ड पनि सोही प्रविधि प्रयोग गरेर मर्मत गर्ने एमसीएको भनाइ छ । सडक मर्मतका लागि करीब ५ करोड अमेरिकी डलर रकम छुट्याइएको छ । 
आइतवारको पत्रकार सम्मेलनमा एमसीसी र इन्डो इन्डोप्यासिफिकबीचको सम्बन्धका बारेमा सोधिएको प्रश्नमा एमसीएका कार्यकारी निर्देशक विष्टले स्पष्ट जवाफ दिएनन् । ‘यस विषयमा आधिकारिक जवाफ दिने निकाय भनेको नेपाल सरकार नै हो । सरकारको पराराष्ट्र नीतिहरू हेरियो भने केही जानकारी पाउन सकिन्छ होला,’ उनले बताए ।
पत्रकार सम्मेलनमा विष्टले एमसीसीको सहयोग महालेखा परीक्षकले परीक्षण गर्न पाउने बताए । तर, नेपालको सार्वजनिक खरीद ऐनसँग एमसीसीले गर्ने खरीदसम्बधी व्यवस्था बाझिएमा के गर्ने भन्ने व्यवस्था भने नभएको उनले बताए । कानूनसँग बाझिएमा सम्झौतालाई आधार मान्नुपर्ने व्यवस्था राखिएको उनको भनाइ छ ।
एमसीए–नेपालले आयोजना कार्यान्वयनका लागि आवश्यक तयारी अन्तिम चरणमा पुगेको बताएको छ । हाल आयोजनाहरूको विस्तृत डिजाइन, प्रसारण लाइन मार्ग टुङ्गो लगाउने, बोलपत्र प्रकाशन गर्नेजस्ता काम भइरहेको छ, अबको २ महीनाभित्र उक्त विषयहरूमा टुंगो लाग्ने एसीएको भनाइ छ ।
अन्तिम निर्णय गर्ने जिम्मा नेकपा सचिवालयलाई
काठमाडौं (अस) । नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) को स्थायी कमिटी बैठकले अमेरिकी सरकारको मिलिनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन (एमसीसी) सम्झौताबारे ठोस निर्णय गर्न नसकेपछि यस विषयमा निर्णय गर्ने जिम्मा पार्टी सचिवालयलाई दिइएको छ । साताव्यापी लामो बैठकमा एमसीसीबारे व्यापक चर्चा भए पनि त्यसबारे स्थायी समितिले निर्णय गर्न नसकेर पुनः निर्णय गर्ने जिम्मा सचिवालयलाई नै दिएको हो । एमसीसीबारेको सम्झौतामा रहेका केही असमान बुँदा संशोधन गरिनुपर्ने तथा यो अमेरिकाले अघि सारेको इन्डो–प्यासिफिक रणनीति (आईपीएस) अन्तर्गत रहे/नरहेको स्पष्ट भएपछि मात्रै थप निर्णय गरिने बताइएको छ । स्थायी कमिटीको बैठकले यसबारे अमेरिकासँग संवाद गर्न पनि सरकारलाई आग्रह गरेको छ । 
नेकपा नेता भीम रावलले अमेरिकी सरकारले आईपीएस अङ्ग होइन भन्ने स्पष्ट पारेपछि मात्रै एमसीसी सम्झौता संसद्बाट अनुमोदन हुन सक्ने बताए । त्यस्तै, अर्का स्थायी समिति सदस्य देव गुरुङले एमसीसी इन्डोप्यासिफिक रणनीतिअन्तर्गत नभएको पुष्टि भएपछि मात्रै स्वीकार गर्ने गरी सचिवालयलाई निर्णय गर्ने अधिकार दिएको जानकारी दिए । मंसिर २९ गतबाटे शुरू भएको स्थायी कमिटी बैठकमा भीम रावल, लीलामणि पौडेल, रघुजी पन्त, मणि थापालगायत नेताले एमसीसी आईपीएसकै अंग भएको बताएका थिए भने परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवालीले लिखित रूपमै एमसीसी, आईपीएसभन्दा अलग रहेको धारणा राखेका थिए । 
बैठककमा लिम्पियाधुरा उद्गमस्थल रहेको कालीनदीपूर्वको नेपाली भूभागसमेत समावेश गरेर भारतले प्रकाशित गरेको राजनीतिक नक्सालाई बैठकले अस्वीकार र अमान्य घोषणा गर्दै नेपालीे भूभाग कालापानी, लिपुलेक र लिम्पियाधुराको अतिक्रमित भूभाग फिर्ता गर्न, त्यहाँ तैनाथ भारतीय सुरक्षाकर्मी र सुरक्षा शिविर हटाउन आवश्यक कदम चाल्ने निर्णय गरेको प्रवक्ता श्रेष्ठले बताए । 
यस्तै समस्याको छिटो समाधान गर्न आवश्यक कूटनीतिक र राजनीतिक प्रयास हुनुपर्नेमा बैठकले जोड दिएको छ । बैठकले पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालद्वारा प्रस्तुत राजनीतिक प्रतिवेदन भने पारित गरेको छ ।

Friday, 20 December 2019

बोटलर्स वरुण वेभरेज प्रालि,कर छलीको मुद्दा दर्ता

काठमाडौं । बहुराष्ट्रिय कम्पनी पेप्सीकोलाको नेपालस्थित बोटलर्स वरुण वेभरेज प्रालिले झूटो तथा नक्कली मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) बिलबीजक जारी गरी राजस्व छलेको आरोपमा राजस्व अनुसन्धान विभागले कर छलीको मुद्दा दर्ता गरेको छ । 
वरुण वेभरेज र यसका पूर्व तथा वर्तमान सञ्चालकहरू अमित गुप्ता, रविकान्त जयपुरिया, रोहित कोहली, प्रवीणकुमार अग्रवाल, विनोद सिंह भनिने विनोदकुमार सिंह र अशोक कुमारविरुद्ध १ अर्ब ९४ करोड ८८ लाख ७ हजार रुपैयाँसम्म जरीवाना र ३ वर्ष सजायको माग दाबी गर्दैै काठमाडौं जिल्ला अदालतमा बिहीवार मुद्दा दायर गरिएको हो । 
विभागका अनुसार अनुसन्धान गर्दा नक्कली भ्याट बिलमार्फत वरुण वेभरेजले ६४ करोड ९६ लाख रुपैयाँ राजस्व छली गरेको भेटिएको थियो । यो विभागले नक्कली भ्याट बिलविरुद्ध दायर गरेको अहिलेसम्मकै ठूलो मुद्दा हो । 
कम्पनीले राजस्व चुहावट ऐन २०५२ अनुसार कसुर गरेको पुष्टि भएकाले वरुण वेभरेजबाट रू. १ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ बैंक जमानत लिई मुद्दा चलाइएको विभागका महानिर्देशक दीर्घराज मैनालीले बताए । ‘बहुराष्ट्रिय कम्पनी पनि झूटो तथा नक्कली भ्याट बिल प्रकरणमा संलग्न भएको देखिएको छ । यो ठूलो कर छलीको प्रकरण हो । राजस्व छली तथा आर्थिक अपराधका जोखिमपूर्ण क्षेत्रमा अनुुसन्धानलाई केन्द्रित गरिएबाट यो सफलता हात परेको छ,’ उनले भने । 
राजस्व चुहावट गर्ने मनसायले झूटो तथा नक्कली कर बीजकको कारोबार गर्ने व्यक्तिहरूसँग मिलेमतो गरी योजनाबद्ध तरीकाले दर्ता गरिएका फर्मबाट जारी गरेका झूटो तथा नक्कली कर बीजक किनी राजस्व चुहावट (अनुसन्धान तथा नियन्त्रण) ऐन, २०५२ को दफा ३ ले निषेधित सोही ऐनको दफा ४ को (क) र (ख) बमोजिमको कसुर गरेको पुष्टि भएको विभागले पत्रकार सम्मेलनमा जानकारी दिएको छ । वरुण वेभरेज नेपाल प्रालिले पेप्सी, स्लाइस, ड्यु, मिरिन्डा, सेभेन अप, ट्रोपिकानालगायत पेय पदार्थ उत्पादन गर्ने गर्छ ।

सरकार र ट्रक/ढुवानी व्यवसायीबीच सहमति

काठमाडौं । सरकार र ढुवानी व्यवसायीबीच ढुवानी ब्यवसायलाई भ्याट र ट्रक ढुवानी व्यवुसायलाई प्यानमा दर्ता गरे हुने गरी सहमति भएको छ । बिहीवार भएको सहमतिअनुसार ट्रक, ट्याङ्कर र ट्रिपर लगायतका ढुवानीका साधन सञ्चालन गर्ने व्यवसायीले साधनको ब्लुबूक र नागरिकताका आधारमा स्थायी लेखा नम्बर (प्यान) पाउने छन् ।
सरकार र व्यवसायीको संयुक्त बैठकमा सरकारी पक्ष ब्लुबूक र नागरिकताका आधारमा ढुवानीकर्तालाई प्यान दिन सहमत भएको ट्रक व्यवसायी महासंघका महासचिव राजेन्द्रविक्रम बानियाँले जानकारी दिए । ढुवानी व्यवसायी र ढुवानीकर्ता दुवै पक्षले बैठकमा २० लाख रुपैयाँभन्दा बढी कारोबार भएमा मूल्य अभिवृद्धि करमा दर्ता हुने प्रतिबद्धता जनाएको उनले बताए । योसँगै देशभरि बन्द रहेको ढुवानी व्यवसाय शुक्रवारदेखि शुरू हुने अपेक्षा गरिएको उनले बताए ।
महासचिव बानियाँका अनुसार ढुवानीकर्ताले अब घरेलु उद्योग वा अन्य कुनै सरकारी कार्यालयमा गएर फर्म दर्ता गर्नु नपर्ने, त्यस्ता ढुवानीकर्ताले ब्लुबूक र नागरिकताका आधारमा ढुवानीका साधनको नम्बर राखेर राजस्व कार्यालयबाट स्थायी लेखा नम्बर पाउने भएका छन् । त्यस्तै ढुवानीकर्ताले प्यान नलिउन्जेलसम्मको खर्च पनि भौचरका आधारमा राजस्व कार्यालयले मान्य गर्ने सहमति भएको छ । १ हजारभन्दा माथिको खर्चमा प्यान बिल अनिवार्य छ । बैठकले ढुवानीकर्ताले प्यान दर्ता नगरुन्जेलसम्म टीडीएस तिरेको भौचरका आधारमा खर्च लेख्न पाउने व्यवस्था गरेको उनले बताए ।
सरकारले चालू आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को बजेटमार्फत १ हजार रुपैयाँभन्दा बढीको खर्च देखाउन प्यान बिल अनिवार्य गरेकोमा यो व्यवस्था पुस १ गतेदेखि कडाइ गरेसँगै ढुवानी व्यवसायीले दर्ता नभएका गाडीको काम लिन बन्द गरेका थिए । त्यसपछि स्थायी लेखा नम्बर (प्यान) नलिएका ट्रक र यातायात व्यवसायीका ढुवानी साधनमा ढुवानी व्यवसायीले बुधवारदेखि मालसामान लोड अनलोड बन्द गरेका थिए । ढुवानी बन्द भएपछि अर्थ मन्त्रालयले व्यवसायीलाई बिहीवारका लागि वार्तामा बोलाएको थियो ।

Thursday, 19 December 2019

त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको रिह्याबको काम सम्पन्न

काठमाडौं । त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको धावनमार्ग लगायतका भौतिक संरचना मर्मत (रिह्याविलिटेशन) को काम सकिएको छ । रू.४ अर्ब २७ करोडको लागतमा विमानस्थल रिह्याबको काम सम्पन्न भएको नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले जानकारी दिएको छ । 
चिनियाँ कम्पनी चाइना नेशनल एरोटेक्नोलोजी इन्टरनेशनल इन्जिनीयरिङ कर्पोरेशनले धावनमार्ग रिह्याव तथा ट्याक्सी वे मर्मतको काम पाएको थियो । यो आयोजना सम्पन्न गर्न प्राधिकरण र चिनियाँ कम्पनीबीच रनवे रिह्याबिलिटेशनका लागि २०७५ मंसिरमा सम्झौता भएको थियो । 
पहिलो चरणमा रनवे रिह्यावको काम सम्पन्न गरिएकोमा दोस्रो चरणमा रनवे सेन्टर लाइन लाइट, ट्याक्सी वे तथा र रनवे जोड्ने लिङ्क रोड निर्माण लगायतको काम सम्पन्न गरिएको प्राधिकरणले जानकारी दिएको छ । 
३ हजार ५० मिटर लम्बाइ र ४६ मिटर चौडाइ रहेको धावनमार्गको पहिलो चरणको काम गत भदौमा सकिएको थियो । पहिलो चरणअन्तर्गत २०७५ चैत १८ देखि २०७६ असार १५ गतेसम्म विमानस्थलमा धावनमार्गको  पुरानो पीच उप्काएर नयाँ पीच हाल्ने (रनवे रिह्याब) काम सम्पन्न भएको थियो । करीब ४० वर्षभन्दा बढी समयसम्म सामान्य मर्मत गरेर सञ्चालन गरिएको धावनमार्ग त्यसपछि नियमित सञ्चालनमा आएको छ । सन् १९६७ पछि धावनमार्ग मर्मतका क्रममा क्रमशः सन् १९७५, १९८५, १९९५ र २०१० गरी चार पटकसम्म ओभर ले (पीच थप्ने काम) गरिएको थियो । विमानस्थल धावनमार्गको पीच फुट्ने र उप्कने समस्या देखिँदै आएपछि प्राधिकरणले ‘रनवे रिह्याबिलिटेशन’ गरेको थियो ।
गत भदौ १५ देखि दैनिक सात घण्टा विमानस्थल बन्द गरी दोस्रो चरणको काम शुरू गरिएको थियो । सो अवधिमा रातको १० देखि बिहान ८ बजेसम्म दैनिक १० घण्टा विमानस्थल बन्द गरी मर्मतको काम गरिएको थियो ।
विमानस्थल मर्मतको जिम्मा पाएको एग्रो टेक्नोलोजी इन्टरनेशनल इन्जिनीयरिङ कर्पोरेशनले मंगलवार औपचारिक रूपमा आयोजना नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणलाई हस्तान्तरण गरेको प्राधिकरणका महानिर्देशक राजन पोखरेलले जानकारी दिए ।
विमानस्थल २१ घण्टा सञ्चालन योग्य
रिह्याबको सबै काम सकिएसँगै अब विमानस्थल दैनिक २१ घण्टासम्म सञ्चालन गर्न सकिने भएको छ । प्राधिकरणका अनुसार सन् २०२० को जनवरी १ देखि विमानस्थल दैनिक २१ घण्टा सञ्चालनमा आउने छ । अहिले नै २१ घण्टा सञ्चालन गर्न सकिने भए पनि सम्बन्धित विमान कम्पनीहरूसँग छलफल गरी जनवरी १ तारिखेदखि थप समयमा उडान विस्तार गरिने त्रिभुवन विमानस्थल कार्यालयले जानकारी दिएको छ । 
सन् १९९७ मा विमानस्थलको धावनमार्गलाई स्तरीकरण गर्दै तीन हजार मिटर लम्बाइ र ४५ मिटर चौडाइको धावनमार्ग बनाएपछि यहाँ १९ सीट क्षमताका विमानदेखि बोइङ ७७७ जस्ता ठूला जहाज उडान र अवतरण हुँदै आएका छन् । त्रिभुवन विमानस्थलमा अहिले आन्तरिक तथा अन्तरराष्ट्रिय उडान गरी दैनिक सरदर ४०० उडानको ‘मुभमेन्ट’ हुने गर्छन् ।

ढुवानी व्यवसायीले मालसामान लोडअनलोड बन्द

वीरगञ्ज/काठमाडौं । स्थायी लेखा नम्बर (प्यान) नलिएका ट्रक र यातायात व्यवसायीका ढुवानी साधनमा ढुवानी व्यवसायीले मालसामान लोडअनलोड बन्द गरेका छन् । सरकारले चालू आर्थिक वर्ष २०७६/७७ को बजेटमार्फत १ हजार रुपैयाँभन्दा बढीको खर्च देखाउन प्यान बिल अनिवार्य गरेकोमा यो व्यवस्था पुस १ गतेदेखि कडाइ गरेसँगै ढुवानी व्यवसायीले दर्ता नभएका गाडीको काम लिन बन्द गरेका हुन् । 
ढुवानीमा मूल्यअभिवृद्धि कर (भ्याट) र प्यानको विरोध भएपछि सहजीकरणको उपाय पत्ता लगाउन कार्यदल बनाएको थियो । कार्यदलले सुझाव दिएपछि सरकारले ढुवानी व्यवसायीलाई पुस १ गतेदेखि अनिवार्य रूपमा भ्याटमा दर्ता हुन निर्देशन दिएको थियो । ढुवानी व्यवसायी भ्याटमा दर्ता भइसकेका छन् । तर, अधिकांश ट्रक व्यवसायी प्यानमा दर्ता नभएकाले त्यस्ता व्यवसायीको साधनबाट बुधवारदेखि काम लिन छोडिएको नेपाल ढुवानी व्यवसायी महासंघका केन्द्रीय अध्यक्ष विश्वनाथ खनालले बताए ।
‘ढुवानी व्यवसायी भ्याटमा दर्ता भइसकेका छौं । तर, गाडीधनीले प्यानसमेत नलिँदा समस्या भयो । हामीले उनीहरूलाई दिएको भुक्तानी सरकारले खर्च मानेन भने त ढुवानी व्यवसायी मारमा पर्ने भए,’ अध्यक्ष खनालले आर्थिक अभियानलाई बताए । 
अधिकांश ढुवानीका साधनले प्यान नलिएको ढुवानी व्यवसायीको दाबी छ । ढुवानी व्यवसायीले ट्रक भाडामा लिएर व्यवसाय चलाएका छन् । यस्तो व्यवसायको ८० देखि ९० प्रतिशत खर्च ढुवानी साधनका धनीलाई बुझाउनुपर्ने खनालले बताए । तर, यस्ता साधनका धनीले प्यान बिल दिँदैनन् । प्यान बिलविना गरिएको भुक्तानीलाई सरकारले खर्चका रूपमा स्वीकार नगरे ठूलो रकम आयकरमा बुझाउनुपर्ने आशंका ढुवानी व्यवसायीलाई छ । ‘यो अन्योल अन्त्य नभएसम्म प्यानमा दर्ता नभएका साधनबाट काम गर्दैनौं,’ अध्यक्ष खनालको अडान छ ।
भ्याटमा दर्ता अनिवार्य भनेपछि विभिन्न ठूला उद्योग तथा कम्पनीले बुधवार ट्रक लोड नगरेको नेपाल ट्रक यातायात व्यवसायी महासंघका महासचिव राजेन्द्रविक्रम बानियाँले बताए । ‘ढुवानी बन्द भएपछि अर्थ मन्त्रालयले बिहीवारका लागि वार्तामा बोलाएको छ । मुलुकभर चल्ने ९० प्रतिशत ट्रक भ्याटमा दर्ता छैनन् । अब कसरी चल्ने भन्ने कुरा गम्भीर समस्या हो,’ उनले भने । ट्रक ढुवानीमा भ्याट लगाउँदा एकातर्फ ट्रक व्यवसायीहरूलाई हिसाबकिताबको झन्झट बेहोर्नुपर्ने र अर्कातर्पm उपभोक्तासमेत मारमा पर्ने उनले बताए । 
ढुवानी व्यवसायीको विरोधका कारण पूर्वी नाका विराटनगर, भैरहवा, नेपालगञ्ज, काठमाडौंलगायत स्थानमा ढुवानी प्रभावित भएको व्यवसायीले बताएका छन् । मुख्य नाका वीरगञ्जमा भने खासै प्रभाव देखिएको छैन । वीरगञ्ज भन्सारका सूचना अधिकृत विमल शाहले ढुवानी व्यवसायीको विरोधको प्रभाव नपरेको बताए । ‘प्रभाव भएको भए त जाँचपास कम हुनुपर्ने हो । सामान्य अवस्थामा जस्तै काम भइरहेको छ,’ उनले आर्थिक अभियानसँग भने । 
अर्थ मन्त्रालयले समस्या समाधानका लागि ढुवानी व्यवसायीलाई बिहीवार छलफलमा डाकेको छ । ढुवानी व्यवसायीले ट्रकधनीलाई भुक्तानी दिँदा साढे २ प्रतिशतका दरले अग्रिम आयकर कट्टा गर्छन् । यस्तो रकम ट्रकको नम्बर उल्लेख गरी आन्तरिक राजस्व कार्यालयमा बुझाइने भएकाले सरकारले त्यसैलाई खर्चको आधार मान्न सक्ने तर्क पशुपति ट्रान्सपोर्टका सञ्चालक राजेन्द्र गुप्ताको छ ।
तर, ट्रकधनीले प्यान बिल नदिएकाले त्यस्तो खर्चलाई सरकारले आय मानेर कर निर्धारण गर्ने आशंका ढुवानी व्यवसायीमा छ । १ हजार रुपैयाँभन्दा बढी भुक्तानीमा प्यान बिल अनिवार्य हुने र बिलविनाको भुक्तानीलाई खर्चमा देखाउन नपाइने सरकारको भनाइ छ । 
सरकारले ट्रकलाई प्यानमा दर्ता हुन भने पनि ढुवानीको गन्तव्य टुंगो नहुने भएकाले बिल काट्न झन्झट हुने सञ्चालकहरूको भनाइ छ । यो नियम अव्यावहारिक भएको उनीहरूको दाबी छ । दर्तामा आलटाल गर्दै आएका छन् । ढुवानी व्यवसायी नै ट्रकका मालिक हुन्छन् भन्ने ठानेर सरकारले यस्तो नियम ल्याएकाले समस्या देखिएको अध्यक्ष खनालले बताए । ‘यहाँ त ठूला भनिएका ट्रान्सपोर्टसँग पनि आफ्नो स्वामित्वका ट्रक छैनन्, सबै भाडामा चलेको छ,’ उनले भने । 
व्यवसायी गुप्ता पनि ट्रकलाई प्यानमा दर्ता गराएर सञ्चालन गर्न त्यति सहज नभएको बताउँछन् । त्यस्ता ट्रकको भाडामा अग्रिम आयकर तिरिने भएकाले त्यसैलाई आधार मानेर खर्च मान्नुपर्ने सुझाव उनको छ । अहिले अधिकांश औद्योगिक प्रतिष्ठानले पनि भाडामा अग्रिम कर कट्टा गरी खर्च देखाउने गरेको गुप्ताले बताए । 
‘उद्योगको यस्तो भुक्तानीलाई खर्च मानिने हो भने ढुवानी व्यवसायीको खर्च अस्वीकार गर्नुपर्ने कारण छैन,’ उनले भने । भाडाका ट्रकलाई ढुवानी व्यवसायीको मातहतमा ल्याएरमात्रै कारोबार गर्न सक्ने व्यवस्था मिलाएमा समस्याको निकास सहज हुने उनको तर्क छ ।

Tuesday, 17 December 2019

पर्यटकबाट ७४ अर्ब आय, नेपालीबाट विदेशमा ९० अर्ब खर्च

काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर डा. चिरन्जीवि नेपालले नेपालमा विदेशी पर्यटकले गर्ने खर्चभन्दा नेपालीले विदेशमा गर्ने खर्च बढी भएको बताएका छन् । यस्तो पर्यटनबाट नेपालले अपेक्षित उपलब्धि हासिल गर्न नसकेको उनको तर्क छ । 
गभर्नर नेपालले अहिले नेपालमा आउने विदेशी पर्यटकले वार्षिक रू. ७४ अर्ब खर्च गर्ने गरेको तर विदेश जाने नेपालीले रू. ९० अर्ब जति खर्च गर्ने गरेको बताए । ‘पर्यटनबाट स्वदेश भित्रिने विदेशी मुद्राभन्दा बाहिरिने मुद्रा बढी भएको अवस्था छ । आउने रकम बढाउने र जाने रकम कम गर्न आवश्यक छ,’ उनले भने ।
होटल तथा एयरलाइन्स बुकिङको अनलाइन सर्च इन्जिन ‘एक्सेलट्रिप’को मंगलवार काठमाडौंमा उद्घाटन गर्दै गभर्नर नेपालले पछिल्लो तीन वर्षयता नेपालको आर्थिक वृद्धिदर इतिहासकै उच्च रहे पनि पर्यटन क्षेत्रको योगदान न्यून रहेको बताए । उनले अर्थतन्त्रको विकासमा पर्यटनको भूमिका महत्वपूर्ण रहे पनि नेपालले पर्यटनबाट उचित लाभ लिन नसकेको धारणा राखे ।
‘अन्य देशले पर्यटनबाट कुल गार्हस्थ्य उत्पादन र रोजगारी दुवैमा १० प्रतिशतसम्मको योगदान दिइरहेको अवस्था छ । नेपालमा भने यसको योगदान ३ प्रतिशत मात्रै छ । पञ्चवर्षीय योजनामा पर्यटन क्षेत्रको योगदान १० प्रतिशत पु¥याउने सरकारको लक्ष्य छ । तर नेपालको पर्यटनमा भएका अपार सम्भावनाबीच यो योगदान कम हो,’ गभर्नर नेपालले भने । नेपालमा लगानीको अवसर छैन भन्नेहरूका लागि ‘एक्सेलट्रिप’ एक उदाहरण बनेको उल्लेख गर्दै उनले नेपाललाई सधैं नराम्रो देखाएर खाने गैरसरकारी संस्थाहरूका कारण नेपालको बदनाम हुने गरेका गुनासो गरे ।
‘भूकम्पपछि भत्केको घर देखाएर डलर खानेहरूले नेपाललाई सधैं बदनाम गरिरहे, नेपाल खत्तम छ भन्दै हिँडिरहे,’ उनले गुनासो पोख्दै भने, ‘नेपालजस्तो मुलुक संसारमा अरू कमै छन् । यसबाट देशले लाभ लिन सक्नु पर्छ । उद्यमशीलताको विकासको लागि पहल गर्नेलाई हामी सबैले सहयोग गर्नै पर्छ ।’
पर्यटन व्यवसायी कर्ण शाक्यले केही गर्न चाहनेका लागि प्रोत्साहन आवश्यक भएको बताए । उनले काम गर्नेलाई प्रोत्साहनभन्दा हतोत्साह बनाउने कामले नेपालमा उद्यमशीलताको विकास हुन नसकेको गुनासो गरे ।
होटल एशोसिएशन नेपाल (हान) का प्रथम उपाध्यक्ष विनायक शाहले भ्रमण वर्ष २०२० को सन्दर्भमा शुरू गरिएको होटल तथा एयरलाइन्स बुकिङको अनलाइन सर्च इन्जिन ‘एक्सेलट्रिप’ले पर्यटन प्रवद्र्धनमा सहयोग पुग्ने बताए । 
पर्यटन बोर्डका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत दीपकराज जोशीले पर्यटकीय सेवा र उद्यमलाई प्रवद्र्धन र सशक्तीकरण गर्न एक्सेलट्रिपको भूमिका महत्वपूर्ण हुने बताए । 
अनलाइन सर्च इन्जिन ‘एक्सेलट्रिप’ शुभारम्भ
विश्वभर १५ लाख होटल र ४०० वायुसेवा कम्पनीसहित १४ मुलुकमा उपस्थिति जनाइसकेको एक्सेलट्रिपले नेपालमा आफ्नो सेवा शुरू गरेको छ । एक्सेलट्रिप स्वदेशी एवं विदेशी व्यावसायिक इन्जिनीयर कार्यरत नेपालमै विकसित अनलाइन होटल तथा एयरलाइन्स बुकिङ इन्जिन भएको कम्पनीका सहसंस्थापक तथा नेपाल निर्देशक आदित्य बरालले जानकारी दिए । नेपाल राष्ट्र बैंकले मुलुकका बैंकहरूमार्फत विदेशी मुद्रा कारोबारको अनुमति प्रदान गरिसकेकाले सबै भुक्तानी नेपालभित्रै सम्भव भएका कारण स्वदेशमै विदेशी मुद्राको संचितिसमेत बढ्ने उनले बताए ।  
एक्सेलट्रिपले शून्य प्रतिशत कमिशनमा काम गर्ने हुँदा केही अन्तरराष्ट्रिय एजेन्टको उच्च मुनाफाको आधिपत्य तोड्दै होटललाई नै अधिकतम प्रतिफल प्रदान गर्ने कम्पनीका अर्का सहसंस्थापक ज्ञानेन्द्र खड्काले बताए ।
कम्पनीले मंगलवार नै सरल र सहज भुक्तानीका लागि एक्सेलट्रिपले ईसेवासँग साझेदारी गरेको छ भने होटलहरूसँगको भुक्तानीनिम्ति हिमालयन र कुमारी बैंकलाई आफ्नो साझेदार बनाएको छ । त्यसैगरी ज्ञानको दायरा विस्तार निम्ति सफ्टवारिका कलेज अफ आइटी र ईकमर्शसंँग रणनीतिक साझेदारी गरेको कम्पनीले जानकारी दिएको छ । 

Monday, 16 December 2019

नेकपा स्थायी समिति बैठकमा एमसीसीको चर्चा : ‘सम्झौताबारे स्पष्ट नभई पारित गर्न हुँदैन’

काठमाडौं । संसद्मा ५ महीनाअघि दर्ता भएर पनि अनुमोदन हुन नसकेको अमेरिकी सरकारको मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन (एमसीसी) सम्बन्धी सम्झौताले सत्तारूढ नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) को स्थायी समिति बैठकमा पनि प्रवेश पाएको छ । 
एमसीसी सम्झौताका बारेमा व्यापक छलफल र स्पष्ट नभई पारित गर्न नहुनेमा सत्तारूढ नेकपाका नेताहरूले स्थायी समितिको सोमवारको बैठकमा जोड दिए । सोमवारको बैठकमा स्थायी समिति सदस्यद्वय भीम रावल र देवप्रसाद गुरुङले एमसीसी सम्झौताको बारेमा स्पष्ट नभई पारित गर्न नहुने बताए । उनीहरूले एमसीसी सैन्य रणनीति या विकास रणनीति के हो, त्यो स्पष्ट भएरमात्र अगाडि बढ्नुपर्ने बताएका छन् ।
नेपाल सरकार र एमसीसीबीच भएको उक्त सम्झौता अनुमोदनका लागि गत असार ३० गते संसद् सचिवालयमा दर्ता गरिएको थियो । अमेरिकाले असोज दोस्रो साताभित्र सम्झौता अनुमोदन हुने अपेक्षा राखेको थियो । तर, त्यसअगावै संसद्को बजेट अधिवेशन अन्त्य भयो । 
एमसीसी सहयोगलाई अमेरिकी अधिकारीहरूले ‘इन्डो–प्यासिफिक स्ट्राटेजी’को अंगका रूपमा बताएपछि पछिल्लो समय नेपाल सरकार यसबारेमा निर्णय गर्न समय लिइरहेको छ । विशेषगरी, एमसीसी सम्झौताको अनुसूची १ र ५ मा परियोजना सञ्चालन गर्दा भारतको समर्थन लिनुपर्ने विषय परेकाले नेपाल सरकार सकसमा परेको छ ।
एमसीसीे अन्तर्गत अमेरिकाले नेपालको ऊर्जा तथा यातायात क्षेत्रको विकासका लागि ५० करोड डलर अर्थात् करीब ५७ अर्ब रुपैयाँ सहयोग गर्दै छ । वाशिङटन डीसीस्थित अमेरिकी विदेश मन्त्रालयमा २०७४ भदौ २९ मा तत्कालीन अर्थमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्की तथा अमेरिकाको मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन (एमसीसी) का कार्यवाहक प्रमुख कार्यकारी जोनाथन नाशले यस सम्बन्धी सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका थिए ।
संसद्को बजेट अधिवेशनमा अनुमोदन गर्ने भनिए पनि निलम्बित सभामुख कृष्णबहादुर महराले संसद्समक्ष अनुमोदनका लागि प्रस्तुत नगर्दा यो सम्झौता अड्किएको स्वयं प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले सार्वजनिक रूपमा नै अभिव्यक्ति दिइसक्नु भएको छ । प्रधानमन्त्री ओलीले ‘सरकारले टेबुल गरिसकेपछि अन्यत्रका दृष्टिकोणहरू, छलफलका आधारमा त्यसलाई अनुमोदनका लागि प्रस्तुत नगर्नु कर्तव्यभन्दा परको, सभामुखको पदको हैसियतको अनुशासन पालना नगरेको’ भन्दै आउने अधिवेशनमा यो सम्झौता पारित हुने बताउनुभएको थियो ।
एमसीसीबारे नेपालभित्रै प्रश्न उठ्न थाल्दा नेपालका लागि अमेरिकी राजदूत र्‍यान्डी बेरीले यो सैन्य रणनीति नभएको बताउँदै आएका छन् । असोजको दोस्रो साता राजदूत बेरीले प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली, विपक्षी दलका नेता शेरबहादुर देउवा, नेकपा अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल, पूर्वप्रधानमन्त्रीहरू माधवकुमार नेपाल, झलनाथ खनाल र बाबुराम भट्टराईलाई भेट्दै एमसीसीलाई संसद्बाट अनुमोदन गराउन भइरहेको ढिलाइप्रति चासो व्यक्त गरेका थिए । 
सोमवारको बैठकमा नेपाल जस्तो भूराजनीतिक संवेदनशीलता भएको मुलुकले कुनै पनि राष्ट्रको सैन्य गतिविधिसँग सम्बद्ध विषयमा प्रवेश गर्दा संविधान र परराष्ट्र नीति अनुसार हुनुपर्ने धारणा आपूmलगायत अन्य सदस्यहरूले राखेको स्थायी समिति सदस्य देव गुरुङले अभियानलाई बताए । ‘हामी असंलग्न परराष्ट्र नीतिमा जोड दिन्छौं । हामी कसैको पक्ष वा विपक्षको फौजी प्रतिस्पर्धामा लाग्न मिल्दैन । उनीहरूले (अमेरिकी) एमसीसी ‘इन्डो–प्यासिफिक स्ट्राटेजी’कै भाग भनेपछि यसका बारेमा स्पष्ट नभई अगाडि बढ्न हुँदैन भन्ने हो,’ उनले भने । 
गुरुङले नेपालको विकासका लागि आएको सहयोग हो भने पनि सैन्य आवरणमा नभई स्पष्ट रूपमा आउनुपर्ने अन्यथा यो देशको संविधान र परराष्ट्र नीतिको विरुद्ध हुने बताए । गुरुङले एमसीसी ‘इन्डो–प्यासिफिक स्ट्राटेजी’का रूपमा नै देखिएकाले यसको बारेमा पार्टिभित्र व्यापक छलफलको आवश्यकता भएको बताए । 
असोजको दोस्रो साता एमसीसीको अनुदानअन्तर्गतका कार्यक्रम कार्यान्वयन सम्झौता सम्पन्न भएको थियो । यसअन्तर्गत अघि बढाइएको प्रसारणलाइन परियोजनालाई मन्त्रिपरिषद्को २०७५ असोज ५ गतेको बैठकले राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाको मान्यता दिएको थियो । सोमध्ये लप्सीफेदी (सिन्धुपाल्चोक)–रातमाटे (नुवाकोट)–दमौली (तनहुँ)–सुनवल (परासी) र रातमाटे (हेटौंडा) गरी ३१८ किलोमीटर लामो ४०० केभी हाइभोल्टेज प्रसारण लाइन परियोजनालाई राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाअन्तर्गत राखिएको छ ।

निगमले थप दुई अन्तरराष्ट्रिय गन्तव्यमा आफ्नो सेवा विस्तार गर्दै

काठमाडौं । नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० को प्रारम्भसँगै नेपाल वायुसेवा निगमले थप दुई अन्तरराष्ट्रिय गन्तव्यमा आफ्नो सेवा विस्तार गर्दै छ । निगमको मंसिर २६ गते बसेको कार्यकारी समितिको बैठकले जापानको नारिता तथा चीनको क्वाङचाउमा निगमको उडान शुरू गर्ने निर्णय गरेको छ । निगमको काठमाडौं –नारिता उडान मार्चको पहिलो सातादेखि तथा क्वाङचाउ उडान मार्चको दोस्रो सातादेखि हुनेछ । 
निगमले मंसिरको तेस्रो साता चीनमा उडान गर्न सिभिल एभिएशन एडमिनिस्ट्रेशन अफ चाइना (सीएएसी) बाट विमान उडान अनुमति (एओसी) प्राप्त गरेको थियो । निगमले चीनमा सेवा विस्तार गर्न सीएएसीसँग गत असारमै उडान अनुमति मागेको थियो । निगमले अनुमति मागेपछि निगमका कागजात अध्ययन गरिरहेको सीएएसीले अपरेशनसँग सम्बद्ध थप कागजात माग गरेको थियो । 
अनुमति दिनुअगाडि निगमको सेफ्टी अडिट गर्ने बताएको सीएएसीले निगमले पेश गरेका थप कागजातको अध्ययनपछि उडान अनुमति दिएको थियो । निगमले पहिलो चरणमा क्वाङचाउ र त्यसपछि चीनको राजधानी पेचिङ तथा आर्थिक केन्द्र साङहाईमा उडान गर्ने योजना बनाएको छ ।
नेपाल–चीनबीच ५ वर्षपछि गत साउन महीनामा भएको हवाई सेवा सम्झौताको पुनरवलोकनपछि नेपाली विमान कम्पनीहरूले चीनमा उडान शुरू गर्न थालेका हुन् ।  हवाई सम्झौता पुनरवलोकन पछि नेपालको निजीक्षेत्रको हिमालय एयरलाइन्सले गत कात्तिक महीनादेखि चीनको पेचिङमा सातामा तीनओटा, गुयान र चाङसामा एक/एक गरी पाँचओटा उडान शुरू गरिसकेको छ ।
पछिल्लो हवाई सेवा पुनरवलोकनपछि नेपाली विमान कम्पनीहरूले चीनमा साताको ९८ उडान गर्न सक्नेछन् । यसअघि सातामा ७० उडान मात्रै गर्न पाउने प्रावधान थियो । हाल चीनबाट पाँचओटा विमान कम्पनीले नेपालमा सातामा ५० भन्दा बढी उडान गर्ने गरेका छन् । मंसिरको दोस्रो साता निगमले जापानको नारितामा उडानका लागि भूमिस्थ सेवा, इन्धन सेवा र स्लट (ग्राउन्ड ह्यान्डलिङ, फ्युल र स्लट) को सहमति गरेको थियो ।
ग्राउन्ड ह्यान्डलिङ सेवा नपाउँदा निगमको नारितामा उडान सञ्चालन गर्ने योजना अनिश्चित बनेको थियो । तर, जापान सिभिल एभिएशन ब्यूरोअन्तर्गतकै  ग्राउन्ड ह्यान्डलिङ सेवा प्रदान गर्ने  संस्थासँग सहमति गरेसँगै निगमलाई नारिता उडानको ढोका खुलेको हो । हाल जापानकै ओशाकामा सातामा दुईओटा उडान गरिरहेको निगमको नारितामा साताको ३ दिन उडान गर्ने प्रारम्भिक याजे ना छ । निगमले गत भदौ १२ गतेदेखि जापानकै ओशाकामा सातामा दुईओटा उडान गरिरहेको छ ।
ओशाकाको तुलनामा नारितामा नेपालीको बसोवास बढी भएकाले पनि नारितामा बजारको समस्या नहुने निगमको भनाइ छ । यसअघि निगमको वाइडबडीले नारितामा चार्टर प्mलाइट भने गरिसकेको छ । यी दुई गन्तव्यको उडान थपिएपछि ए ३२० न्यारोबडी र ए३३० वाइडबडीको उडान घण्टामा वृद्धि भई पूर्ण उपयोगमा आउने निगमका प्रवक्ता सुलेख मिश्रको भनाइ छ ।
यी दुई गन्तव्य थपेसँगै निगमको अन्तरराष्ट्रिय गन्तव्यमा जापानको नारिता, चीनको ग्वाञ्जाउ, भारतको दिल्ली,  बैङ्लोर , मुम्बई, बैंकक , मलेशिया , दुबई, दोहा र हङकङ गरी अन्तरराष्ट्रिय स्तरमा १० गन्तव्य हुनेछन् ।

Tuesday, 10 December 2019

हेलिकोप्टर उडान : निषेधित क्षेत्र खुला गर्न सुझाव

काठमाडौं । वायुसेवा सञ्चालकहरूले नेपालका निषेधित क्षेत्रमा पनि हेलिकोप्टर उडानको अनुमति खुला गर्न सुझाव दिएका छन् । पर्यटकलाई अग्रिम रूपमा सेवाको ग्यारेन्टी गर्न नसकिने भएकोले हालको निषेधित व्यवस्था खारेज गर्नुपर्ने उनीहरूको तर्क छ ।
नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० को सन्दर्भमा सोमवार पर्यटनमन्त्री योगेश भट्टराई र वायुसेवा सञ्चालक संघका पदाधिकारीबीच छलफल भएको हो । सो अवसरमा सञ्चालकहरूले भ्रमण वर्षलाई सफल बनाउन हेलिकोप्टरमाथिको निषेधित व्यवस्था हटाउन सुझाव दिएका हुन् ।
सरकारले अहिले नेपालको उत्तरी सिमानाका १३ जिल्लाका विभिन्न ७३ क्षेत्रलाई हेलिकोप्टर उडान निषेधित क्षेत्र तोकेको छ । अहिले त्यस क्षेत्रमा उडान गर्न नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरण (क्यान) को सिफारिशका लागि ७ दिन अगावै निवेदन दिनुपर्ने व्यवस्था छ ।
त्यसका लागि पर्यटन मन्त्रालयको सिफारिश, सम्बन्धित जिल्ला प्रशासनको अनुमति र गृह मन्त्रालयको अनुमतिपछि मात्र क्यानको शुल्क सहितको अनुमति पाइने व्यवस्था छ । यो प्रक्रियामा बढी समय लाग्ने र ज्यादै झन्झटिलो रहेकोले निषेधित क्षेत्रमा हेलिकोप्टर उडान खुला गर्नुपर्ने वायुसेवा सञ्चालक संघका अध्यक्ष क्याप्टेन रामेश्वर थापाले बताए । 
व्यवसायीहरूले भ्रमण वर्ष सफल पार्न अवतरण शुल्कलगायत अन्य शुल्कहरूमा ५० प्रतिशत छूट दिने व्यवस्था हुनुपर्ने सुझाव दिएका छन् । यस्तै, रामेछाप विमानस्थलबाट सोलुखुम्बुको लुक्लामा उडान गर्दा पर्यटकहरूले धेरै सास्ती व्यहोर्नु परेकोले त्यहाँको भौतिक पूर्वाधार विकास नभएसम्म काठमाडौंबाटै सीधा उडानको व्यवस्था गर्न व्यवसायीहरूले माग गरेका छन् । 
सरकारले हवाई इन्धनको समेत व्यवस्था नगर्दा काठमाडांैबाटै इन्धन लगेर रामेछापबाट उडान गर्नुपर्ने अवस्था रहेको उनीहरूको गुनासो छ । ‘काठमाडौंबाट रामेछाप जान राति २ बजे उठेर हिँड्नुपर्छ । बाटो जीर्ण रहेकोले पर्यटकहरू ५/६ घण्टा लगाएर रामेछाप पुग्छन् । उडान समय मिलाउन सबेरै हिँडेका पर्यटक कारणवश उडान रद्द भएमा बस्ने होटेलको व्यवस्था छैन । यसको सम्बोधन हुनु प¥यो भन्ने हाम्रो सुझाव हो,’ क्याप्टेन थापाले भने । 
थापाका अनुसार यो समस्याले गर्दा पछिल्लो समय खुम्बु क्षेत्रको प्याकेज लिएका पर्यटकले प्याकेज रद्द गरी फर्कने गरेका छन्, जसले पर्यटक संख्या निरन्तर घटिरहेको छ । यस्तै, उनीहरूले भ्रमण वर्षलाई सहज बनाउन बिहान ११ बजेसम्म आन्तरिक वायुसेवालाई प्राथमिकता साथ उडानको व्यवस्था मिलाउन माग गरेका छन् । 
छलफलमा मन्त्री भट्टराईले भ्रमण वर्षको तयारीको विषयमा जानकारी दिँदै यसलाई सफल बनाउन वायुसेवा सञ्चालकहरूको तर्फबाट सहयोग हुनुपर्ने बताए । व्यवसायीका सुझावका बारेमा थप अध्ययन गरेर निर्णय लिइने उनको भनाइ छ । उनले वायुसेवा सञ्चालकहरूलाई विशेष छूट र प्याकेज लगायतका कार्यक्रम बनाउन पनि आग्रह गरे ।
यसैबीच, विदेशी विशिष्ट व्यक्तित्व र सेलिब्रेटीहरूलाई हवाई उडानमा छूट दिने विषयमा ठोस कार्ययोजना बनाइने भएको छ । यसको लागि नेपाल भ्रमण वर्षको सचिवालय, पर्यटन बोर्ड र वायु सेवा सञ्चालक संघ रहेको समिति पनि बनाइएको मन्त्रालयले जानकारी दिएको छ । 
व्यवसायीका सुझावका बारेमा अन्य निकायसँग समन्वय गरी निर्णय दिइने मन्त्रालयका सचिव केदारबहादुर अधिकारीले जानकारी दिए । ‘निषेधित क्षेत्रमा उडान अनुमति दिने विषय गृह मन्त्रालयको कार्यक्षेत्र हो । त्यसैले यस विषयमा गृहसँगको छलफल पछि मात्रै निर्णय गर्न सकिनेछ । अन्य विषयमा मन्त्रालय आफैले के गर्न सक्छ अध्ययनपछि भन्न सकिन्छ,’ उनले भने ।

Monday, 9 December 2019

हवाई सेवा कार्यदलको सुझाव : नेपाली र विदेशीसँग लिने भाडादरमा एकरूपता

काठमाडौं । नेपालको हवाई उद्योगलाई छूट तथा सहुलियत दिने सम्बन्धमा अध्ययन गर्न गठित कार्यदलले नेपाली र विदेशी यात्रुलाई लिने भाडादरमा एकरूपता ल्याउन सुझाव दिएको छ । कार्यदलले विदेशी वायुसेवा कम्पनीलाई नेपाल उडानमा प्रोत्साहन दिनुपर्ने सुझावसमेत दिएको छ । 
स्वदेशी तथा विदेशीको आन्तरिक उडान भाडादरमा एकरूपता ल्याउन, विदेशी हवाई यात्रु र अन्तरराष्ट्रिय वायुसेवा कम्पनीहरूलाई आकर्षित गर्न, ज्येष्ठ नागरिकहरूलाई आन्तरिक हवाई भाडामा ५० प्रतिशत छूट दिने, हवाई इन्धनको मूल्य घटाउने र अन्तरप्रदेश हवाईसेवा सञ्चालन गर्ने विषयमा अध्ययन गर्न पर्यटन मन्त्रालयले गत भदौ २३ गते कार्यदल गठन गरेको थियो । पूर्वसचिव सुरेशमान श्रेष्ठको संयोजकत्वमा गठित आठ सदस्यीय कार्यदलले यी विषयमा अध्ययन गरी पर्यटन मन्त्री योगेश भट्टराईलाई आइतवार प्रतिवेदन बुझाएको हो । 
प्रतिवेदन बुझ्दै मन्त्री भट्टराईले कार्यदलले दिएका सुझावका आधारमा सुधारका कार्य अघि बढाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे । नेपाली र विदेशीलाई लिने भाडादरमा एकरूपता ल्याउन कार्यदलको सुझावका विषयमा सरोकारवालासँग छलफल गरी सहमतिमा पुग्ने उनको भनाइ थियो । ‘कार्यदलले दिएका सुझाव क्रमशः कार्यान्वयन गर्दै जाँदा सन् २०२० को नेपाल पर्यटन वर्षलाई पनि सहयोग पुग्ने अपेक्षा छ,’ उनले भने । विदेशीलाई पनि नेपालीसरह भाडा लिने विषयमा निजी वायुसेवा सञ्चालकहरूले यसअघि नै लिखित असहमति जनाइसकेका छन् । 
कार्यदलले स्वदेशी तथा विदेशी नागरिकको हकमा समान भाडा दिने विषय हवाई उद्योग तथा एयरलाइन्सहरूको अन्तरराष्ट्रिय भाडादर, बजारको माग र आपूर्तिले निर्णय गर्ने भएकाले राष्ट्रिय भाडादरमा पनि सोहीअनुसारको नीति अवलम्बन गर्न सुझाव दिएको छ । तर, त्यस्तो नीति पूर्णरूपमा अवलम्बन नगर्दासम्म तत्कालका लागि पहिलो चरणमा आन्तरिकतर्फको विदेशीसँग लिइने हवाई भाडा दरको अधिकतम र न्यूनतम रकम तोक्न सुझाव दिएको छ । 
दोस्रो चरणमा ट्रंक रूट र पर्यटक नजाने क्षेत्र (नन—टुरिस्ट सेक्टर) का लागि हवाई भाडादर ‘डिरेगुलेट’ गरी पूर्णरूपमा बजारको माग र आपूर्तिअनुसार सञ्चालन हुन स्वतन्त्र छोडिदिने सुझाव दिइएको छ । त्रिभुवन अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलमा २४ घन्टा नै उडान गर्न दिनुपर्ने, लिन आवर, नर्मल आवर र पिक आवरमा उडान गर्नेहरूका लागि सोहीअनुसार स्लट मिलाउँदै एरोनटिक शुल्क निर्धारण हुनुपर्ने तथा पिक आवरमा उडान गर्ने वायुसेवा कम्पनीलाई ल्यान्डिङ, पार्किङ तथा ग्राउन्ड ≈यान्डलिङमा विशेष छूटको व्यवस्था गर्न कार्यदलले सुझाएको छ ।  
आन्तरिक वायुसेवा कम्पनीहरूको कुल जहाज संख्याको ३० प्रतिशत जहाज नेपालगञ्ज, पोखरा र विराटनगरमा राख्न सक्ने व्यवस्था मिलाउनुपर्ने, अन्तरराष्ट्रिय टर्मिनल भवनको ट्रान्जिट हल, ट्रान्जिट कार्गो यार्ड तथा ड्युटी फ्री सप सञ्चालनको व्यवस्था मिलाउनुपर्ने, अन्तरराष्ट्रिय उडानबाट आउने यात्रुलाई विमानस्थलभित्रबाटै आन्तरिक विमानस्थलमा जाने र आउने अलग्गै प्यासेजको व्यवस्था गर्नुपर्ने र केही समय तोकी नयाँ अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलमा उडान गर्ने वायुसेवा कम्पनीलाई निश्चित वित्तीय उत्पे्ररणाको व्यवस्था गर्ने सुझाव दिइएको मन्त्रालयमा सहसचिव तथा कार्यदलका सदस्य सचिव सुरेश आचार्यले जानकारी दिए ।
ज्येष्ठ नागरिकलाई छूट दिन ज्येष्ठ नागरिक सुविधा कोष 
कार्यदलले ज्येष्ठ नागरिकलाई हवाई भाडामा ५० प्रतिशत छूटका सन्दर्भमा रू. १ करोडको ज्येष्ठ नागरिक सुविधा कोष खडा गरी वायुसेवा कम्पनीले दिएको छूट रकमको आधारमा उक्त कोषबाट सोधभर्ना दिने गरी कार्यविधि बनाउन सुझाव दिएको छ । 
हवाई इन्धनको मूल्य समायोजन गर्न नेपाल आयल निगमले किनेको मूल्यमा न्यूनतम नाफा जोडी हवाई इन्धनको स्वचालित मूल्य निर्धारण गर्न तथा एलपी ग्यासको अनुदान हटाउनसमेत सुझाव दिइएको छ । अन्तरप्रदेश उडान वृद्धि गर्न विराटनगर, पोखरा, काठमाडौं, जनकपुर, पोखरा, भैरहवा, नेपालगञ्ज र धनगढी विमानस्थलमा सञ्जालीकृत उडान सञ्चालनको प्रबन्ध मिलाउने, अन्तरप्रदेश उडान गर्ने वायुसेवा कम्पनीलाई आतेजाते हवाई इन्धनमा १० प्रतिशतसम्म छूट दिनुपर्ने तथा ल्यान्डिङ, पार्किङ र नेभिगेशन चार्जमा १ वर्षसम्म छूट दिन सिफारिश गरिएको छ । 
यस्तै कार्यदलले दिएको सुझावमा हवाई कम्पनीले आयात गर्ने स्पेयर पार्ट्समा लाग्ने महसुल तथा मूल्य अभिवृद्धि कर अन्य देशको तुलनामा महँगो देखिएकाले यसमा सम्बद्ध मन्त्रालयबीच आपसी छलफल गरी सहजीकरण गर्न सके हवाई यातायात सहज हुने अपेक्षा गरिएको छ ।  

Sunday, 8 December 2019

सर्वोच्च अदालतले निजगढ अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको काम रोक्न सरकारका नाममा आदेश जारी

काठमाडौं । सर्वोच्च अदालतले निजगढ अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको काम रोक्न सरकारका नाममा आदेश जारी गरेको छ । निजगढ विमानस्थलविरुद्ध परेको रिटमा शुक्रवार सुनुवाइ गर्दै न्यायाधीश टंकबहादुर मोक्तानको एकल इजलाशले शुक्रवार काम अघि नबढाउन आदेश गरेको हो ।
विमानस्थल बन्दा हुने क्षतिको आकलन गर्दै निजगढ वन संरक्षण समितिका तर्फबाट पूर्वसचिव द्वारिकानाथ ढुंगेल, वरिष्ठ अधिवक्ता कृष्णप्रसाद भण्डारी र राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्वसदस्य प्रभु बुढाथोकीले सर्वोच्चमा रिट दायर गरेका थिए ।
सर्वोच्चले दुवै पक्षलाई छलफलका लागि झिकाउँदै त्यतिन्जेल रूख काट्ने, निर्माणस्थलबाट बुट्यान हटाउनेलगायत काम अघि नबढाउन भनेको छ । सर्वोेच्च अदालतबाट अन्तरिम आदेश आएसँगै पर्यटन मन्त्री योगेश भट्टराईले अदालतको आदेशको आफूले सम्मान गर्ने र यसबाट निजगढको आवश्यकताका बारेमा थप स्पष्ट पार्ने मौका मिल्ने प्रतिक्रिया दिएका छन् । उनले निजगढ अन्तरराष्ट्रिय विमानस्थलको विषयमा सर्वोच्चले अनुमति दिएमा आफै बहस गर्न जाने बताए । 
अन्तरराष्ट्रिय नागरिक उड्डयन संगठन स्थापना दिवसको अवसरमा मन्त्रालयले आयोजना गरेको हवाई उड्डयन नीतिका विषयमा आयोजित अन्तरक्रिया कार्यक्रममा मन्त्री भट्टराईले सर्वोच्चको आदेशले आत्तिनुपर्ने अवस्था नरहेको बताए । ‘अदालतबाट जे आदेश आएको छ, त्यसले निजगढको आवश्यकता र औचित्यका बारेमा दालतलाई थप स्पष्ट पार्ने मौका मिल्नेछ । यो राष्ट्रको आवश्यकताको विषय हो । त्यसैले यसको विकल्पका बारेमा सोच्न सकिँदैन । मिल्छ भने यसबारेमा बहस गर्न म आफै अदालत जानेछु,’ उनले भने । 
अदालतले निर्माण स्थगित गर्न आदेश दिए पनि कागजी कामकारबाही भने नरोकिने उनले बताए । रूख कटानका विषयमा आवश्यकताभन्दा बढी भ्रम सृजना गर्ने काम भइरहेको भन्दै निजगढको आवश्यकता तथा रूख कटानको वास्तविकताका बारेमा यथार्थ तथ्य बाहिर ल्याउन विज्ञहरूलाई आग्रह गरे । ‘रूख कटानका विषयमा बाहिर फैलाइएको अफवाह अदालतलाई जानकारी गराउन म तयार छु,’ भट्टराईले बताए । 
केपी ओली सरकारले उच्च प्राथमिकतामा राखेको यस विमानस्थल निर्माणका लागि लगानी बोर्ड, नेपालले स्वीट्जरल्यान्डको ज्युरिख इन्टरनेशनल एयरपोर्टलाई संक्षिप्त सूची (सर्ट लिस्ट) गरिसकेको छ । लगानी बोर्डले विमानस्थल निर्माणका लागि आशयपत्र (रिक्वेस्ट फर प्रपोजल) जारी गर्ने तयारीमा रहेको बताएको छ । आशयपत्र जारी भएको ४५ दिनभित्र ज्युरिखले बोर्डसमक्ष आफ्नो विस्तृत प्रस्ताव पेश गर्नुपर्ने हुन्छ ।
नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले सो विमानस्थल क्षेत्रमा चार किल्ला र सीमांकन, तारबारको काम गरिसकेको छ भने निर्माण क्षेत्रभित्र पर्ने दुईओटा नदी नियन्त्रणको काम अगाडि बढाइएको छ । त्यस्तै, प्राधिकरणले उक्त क्षेत्रमा कार्यालय स्थापना गरेर ९० बिगहा निजी जग्गामध्ये ६६ बिगाहा अधिग्रहण गरिसकेको छ ।

Friday, 6 December 2019

लगानी भित्र्याउन विद्यमान कानूनहरूको दोहोरोपन हटाइनु पर्नेमा सरोकारवालाहरूले जोड

काठमाडौं । नेपालमा लगानी भित्र्याउन विद्यमान कानूनहरूको दोहोरोपन हटाइनु पर्नेमा सरोकारवालाहरूले जोड दिएका छन् । उनीहरूले यही दोहोरोपनका कारण उद्योगमैत्री वातावरण बन्न नसकेको र लगानी प्रभावित भएको बताए । आवश्यकताले कानूनको सृजना गर्ने भए पनि कतिपय कानूनको प्रयोग र औचित्यका आधारमा परिमार्जन, एकीकरण वा खारेज गर्नुपर्नेमा विज्ञहरूको जोड छ । उनीहरूले एउटै कानूनको मातहत हुने कामका लागि धेरै कानून बन्दा लगानीकर्ता हतोत्साहित हुने गरेकाले यसको सुधार आवश्यक भएको बताए ।
समृद्धि फाउन्डेशन र नेपाल आर्थिक पत्रकार समाज (सेजन)ले काठमाडौंमा आयोजना गरेको लगानी सुधारका लागि कानूनहरूको एकीकरण विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा विज्ञहरूले कानूनलाई सहज बनाउन सके मात्रै औद्योगिक वातावरण बन्न सक्ने बताए । 
कार्यक्रममा कानून आयोगका अध्यक्ष माधव पौडेलले कानूनहरूको संख्या कति ठीक भन्नुभन्दा पनि यसको प्रयोगको अवस्था कस्तो छ भन्ने विषय महŒवपूर्ण भएको बताए । उनले नेपालमा काम गर्न सजिलो नभएको, कानूनमा दोहोरोपन तथा भएका कानून कार्यान्वयनमा समेत बेवास्ता गरिएको बताए । ‘कुनै काम गर्दा मोबिलाइजेशनका लागि लिएको रकम नेता, कर्मचारी र गुन्डा परिचालन गर्न लगानी गर्ने गरिन्छ । सहज र सरल ढंगले सेवाग्राहीको काम कसरी छिटो गर्न सकिन्छ भन्ने चिन्तन हामीमा कहिल्यै आएन । मूल समस्या यही नै हो,’ उनले भने ।
पूर्वअर्थसचिव रामेश्वर खनालले ऐनका प्रावधान बाझिँदा त्यसले समग्र उद्योग व्यवसायमा असर पार्ने बताए । उद्योग खोल्न र बन्द गर्नै समस्या भएको बताउँदै दर्ता र खारेजीको प्रक्रिया सहज बनाउनुपर्ने धारणा खनालको थियो । नेपालका कानून सामान्य व्यक्तिलाई उद्योगी बनाउनेभन्दा पनि पूँजीपतिलाई मात्र उद्योगी, व्यवसायी बनाउने खालका भएको उनले टिप्पणी गरे । 
अर्थ मन्त्रालयका सहसचिव उदयराज सापकोटाले हरेक मन्त्रालयपिच्छे ऐन बनाउँदा पनि समस्या सृजना भएको बताए । ‘अहिले हामी एकीकृत कानूनको कुरा गरिरहेका छौं । तर, व्यवहारमा छुट्टाछुट्टै कानूनतर्फ गएका छौं । सबैलाई आआफ्नो कानून चाहिने नै होइन, तर भएको त्यस्तै छ । यसको समाधान गर्नुपर्छ,’ उनले भने ।
कानून मन्त्रालयका सहसचिव फणीन्द्र गौतमले लगानी भित्र्याउने वा प्रवर्द्धन गर्ने सम्बन्धमा केही खास ऐनहरूलाई एकीकृत गर्न सकिने बताए । कर्पोरेट गभर्नेन्सका कानून एक ठाउँ, वित्तीय क्षेत्रका एक ठाउँ र प्राकृतिक स्रोत साधनसम्बन्धी कानूनलाई एक ठाउँमा राख्न सके दोहोरोपनको समस्या समाधानमा सहयोग पुग्ने गौतमको भनाइ छ । ‘कानूनको यही समस्याले विदेशी लगानी निरुत्साहित हुनु हँदैन । छरिएर रहेका कानून एकीकरण गरेर एउटै कानून मातहत राख्दा सजिलो हुन्छ भने त्यो गर्नुपर्छ,’ उनले भने ।
अधिवक्ता अञ्जनकुमार दाहालले नेपालमा कम्पनी दर्तादेखि उद्योग सञ्चालन र खारेजीसम्म जताततै समस्या रहेको बताए । कुनै एउटा संस्था दर्जनौं ठाउँमा दर्ता गर्ने झन्झटिलो परिपाटीको अन्त्य आवश्यक भएको उनले बताए । ‘कसैले मैले यस्तो उद्योग सञ्चालन गर्ने सोच बनाएको छु, कुन निकायमा दर्ता गरौं भनेर सोधेमा त्यसको जवाफ दिन कठिन हुन्छ । त्यसैले एकीकरण गरेर वा संशोधन गरेर भए पनि कानूनको सुधार आवश्यक छ,’ उनले भने ।  
लक्ष्मी समूहका निरञ्जन श्रेष्ठले नेपाली कानूनले समय र प्रविधिको महत्त्वलाई आत्मसात गर्न नसकेको बताए । ‘इन्टरनेटको प्लेटफर्म र इको सिस्टममा व्यवसाय गर्ने जमाना आयो । तर, नेपालका कानून वस्तु विनिमयको जमानाबाट माथि उठ्न सकेका छैन,’ उनले टिप्पणी गरे ।

नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघ र नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान (नास्ट) बीच वैज्ञानिक  सहकार्यका लागि छलफल  २०८१ पुष २३  नेपाल उद...